Birleşmiş Milletler (BM) Filistin Özel Raportörü Francesca Albanese, Avrupa Birliği'nin (AB) yasal olarak İsrail ile ortaklık anlaşmasını askıya alma yükümlülüğünde olduğunu vurgulayarak, Birliği bu yönde adım atmaya davet etti.
Albanese, Belçika'nın başkenti Brüksel'de, İsrail ile Ortaklık Anlaşması'nın ana gündem maddelerinden olduğu AB Dışişleri Bakanları Toplantısı sırasında sosyal medya hesabında açıklamalarda bulundu. Albanese, AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas'ın dünkü AB-Güney Komşuluk Bölgesi Bakanlar Toplantısı'nı "tarihi" nitelendirmesine tepki göstererek, asıl tarihsel gelişmenin "İsrail'in işgalinin ve apartheidının sona ermesi için yapılacak toplantı" olacağını ifade etti.
AB'nin yasal olarak İsrail ile Ortaklık Anlaşması'nı askıya almakla yükümlü olduğunun altını çizen Albanese, Tel Aviv'in insan haklarını ihlal edip etmediğini tartışmanın "gereksiz ve gülünç" olduğunu, bu konunun Uluslararası Adalet Divanı ve birçok BM kuruluşu tarafından karara bağlandığını belirtti.
Yeni araştırmaların AB'yi yalnızca İsrail'in en büyük ticaret ortağı değil, aynı zamanda en büyük yatırım ortağı olarak tespit ettiğini aktaran Albanese, Birliği İsrail ile ortaklık anlaşmasını askıya alma çağrısında bulundu.
Albanese, AB'nin 2023-2024 yıllarında İsrail'e yaptığı ihracatın 1,2 milyar avro arttığını belirterek, "İşgal, apartheid ve soykırımla ayrılmaz şekilde bağlantılı bir ekonomiyle ticareti sürdürmek suç ortaklığıdır. Bu, uluslararası hukuk düzeninin çöküşünü onaylamak anlamına gelir." ifadelerini kullandı.
AB'nin Filistin ve kendi halklarına karşı "ahlaki ve hukuki başarısızlığının" ortada olduğunu kaydeden Albanese, AB'nin bugün, "bu korkunç lekeyi derinleştirmek ya da Birliğin temsil ettiğini iddia ettiği değerlere nihayet sahip çıkma" arasında bir seçim yapacağını belirtti.
AB üyesi ülkelerin dışişleri bakanları, işgal altındaki Filistin topraklarında insan hakları ihlalleri tespit edilen İsrail'e karşı muhtemel yaptırımları tartışmak üzere Brüksel'de toplandı. AB, kamuoyundan gelen çağrıların ardından Hollanda'nın teklifi üzerine, 20 Mayıs'ta İsrail ile Ortaklık Anlaşması'nı "insan haklarına ve uluslararası hukuka uyma" şartı kapsamında incelemeye almıştı.
AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, İsrail ile Ortaklık Anlaşması'nın incelenmesinin ardından 23 Haziran'da yaptığı açıklamada "İnceleme çok açık, (Gazze'deki) durumu iyileştirmeliyiz ve İsrail ikinci maddeyi (insan hakları şartı) ihlal ediyor." şeklinde konuştu. Bu açıklama, bugünkü AB Dışişleri Bakanları Toplantısı'nda ana gündem maddelerinden birini oluştururken, Birliğin bu konuda hangi eylem yolunu izleyeceği merak ediliyor.
Oy birliği gerektirdiği için anlaşmanın tamamen askıya alınması beklenmese de serbest ticaret, araştırma, teknoloji, kültür ve siyasi diyalog gibi ayrı başlıkları içeren anlaşmanın nitelikli çoğunluk gerektiren hükümlerinin askıya alınması muhtemeldir. Bu doğrultuda İspanya, İrlanda ve Slovenya, Ortaklık Anlaşması'nın askıya alınmasını desteklerken, Almanya, Avusturya, Çekya ve Macaristan gibi bazı ülkelerin buna karşı çıktığı bilinmektedir.
