Bişkek'te Kırgız-Türk İş Forumu düzenlendi
Bişkek'te gerçekleştirilen Kırgız-Türk İş Forumu, Kırgızistan-Türkiye Hükümetlerarası Karma Ekonomik Komisyonu (KEK) 12. Toplantısı kapsamında Cumhurbaşkanlığı Kongre Merkezi'nde yapıldı. Forum, Türkiye Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ile Kırgızistan Bakanlar Kurulu Başkanı ve Cumhurbaşkanlığı İdaresi Başkanı Adılbek Kasımaliyev'in eş başkanlığında gerçekleştirildi.
Yatırımlar ve ticaret hacmi
Kırgızistan Bakanlar Kurulu Başkanı Adılbek Kasımaliyev, forumda yaptığı açıklamada, "2022-2025 yılları arasında Türkiye'den Kırgızistan ekonomisine 1 milyar 449 milyon dolar tutarında doğrudan yatırım yapıldığını" bildirdi. Kasımaliyev ayrıca iki ülke arasındaki ticaret hacminin 2 milyar 300 milyon doları aştığını ifade etti.
Kasımaliyev, Kırgızistan'da faaliyet gösteren Türk sermayeli şirket sayısının 3 bine yaklaştığını ve bu şirketlerin Kırgız vatandaşlarına istikrarlı istihdam sağladığını vurguladı.
Eğitim, kültür ve kurumsal işbirlikleri
Kasımaliyev, ilişkilerin eğitim, bilim, kültür, tıp, sosyal ve insani alanlarda geliştiğine dikkat çekti. Eğitim işbirliğine ayrı önem verildiğini belirterek, "Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi, bugün dünya çapında tanınan bir üniversite oldu. 30 yılda 14 bin 250 mezun verdi. Bu mezunlar, bugün 43 ülkede görev yapıyor. Bu sadece bir yatırım değil, aynı zamanda geleceğe yapılan büyük bir katkıdır." sözlerini kullandı.
Kasımlaliyev, Türkiye Maarif Vakfı'nın kurduğu modern okulları, Yunus Emre Enstitüsü'nün faaliyetlerini ve Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA) tarafından eğitimden sağlığa, tarımdan altyapıya kadar yürütülen projeleri iki halk arasındaki entelektüel ve manevi işbirliğinin göstergesi olarak nitelendirdi.
Ekonomik göstergeler ve reformlar
Kasımaliyev, Kırgızistan ekonomisinin istikrarlı büyümesine dikkat çekerek, 2025 yılı itibarıyla gayri safi yurt içi hasılanın yüzde 11 oranında arttığını ve bu yılın ilk 8 ayında ulusal bütçe gelirlerinin 1 trilyon somu aştığını belirtti. Elde edilen başarının arkasında iş dünyası için uygun ortamın sağlanması ve kapsamlı reformların bulunduğunu; idari engellerin azaltıldığını, bürokrasinin sadeleştirildiğini, devlet hizmetlerinin dijitalleştirildiğini ve yatırımcıların hukuki korumasına öncelik verildiğini aktardı.
Sektörler, davet ve işbirliği alanları
Kasımaliyev, Türkiye'yi Kırgızistan için stratejik kalkınma ortağı olarak tanımladı ve hafif sanayi, tarım ve gıda işleme, enerji, ulaşım ve lojistik, turizm, madencilik, inşaat, bilgi teknolojileri ve dijital ekonomi gibi alanlarda ortak projelere hazır olduklarını söyledi. Ayrıca dijitalleşme, İslami finans, helal gıda, siber güvenlik ve eğitim alanlarında işbirliğine açık olduklarını belirtti.
Kasımaliyev, Türkiye'de eğitim gören yüzlerce Kırgız öğrencinin iki ülke arasında güçlü bağlar oluşturduğunu, yatırımcıları helal gıda, turizm (kayak merkezleri), yeni şehir projeleri ve dijitalleşme yatırımlarına davet etti.
Ticaret ve Sanayi Odası'ndan yatırım çağrısı
Kırgızistan Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Temir Sariyev, Türkiye'den gelen iş insanlarına hitaben, "Kardeşlerimiz, Kırgızistan'a hoş geldiniz. Burası ata toprakları. Biz kardeş halklarıyız." dedi. Sariyev, iki ülke liderleri arasındaki ilişkilerin sıcak olduğunu ve ortak iş yapmak için tüm koşulların mevcut olduğunu vurguladı.
Sariyev, geçmiş hedefleri anımsatarak bugünkü hedefin daha yüksek olduğunu belirtti: 2012'de 1 milyar dolar olarak belirlenen ortak ticaret hedefi yerine bugün 5 milyar dolar, gelecekte 10 milyar dolar hedefleniyor. Sariyev, "Geç kalmayın. Çin'in gerisinde kalmayalım." diyerek Türkiye'yi yatırım yapmaya çağırdı.
Türkiye tarafının değerlendirmesi ve katılımcılar
Türkiye Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu Yönetim ve İcra Kurulu Başkanı Nail Olpak, yeşil ve dijital dönüşümün ortak gündem olduğunu belirterek, Türkiye'yi "Batı Avrupa ile Çin arasında en büyük üretim ve yatırım teknoloji üssü" olarak tanımladı ve Türkiye'nin 600 milyar doları aşan dış ticaret hacmini dostlarla birlikte kullanmak istediklerini söyledi. Olpak, Kırgız tarafını Türkiye'ye yatırım yapmaya davet etti.
Forumda yaklaşık 200 girişimci yer aldı; katılımcılar arasında 40 Kırgız ve 30'a yakın Türk firması bulundu.
Kırgızistan'ın başkenti Bişkek'teki Cumhurbaşkanlığı Kongre Merkezi'nde Kırgız-Türk İş Forumu düzenlendi. Kırgızistan Bakanlar Kurulu Başkanı ve Cumhurbaşkanlığı İdaresi Başkanı Adılbek Kasımaliyev, programda konuşma yaptı.
