BEÜ'lü akademisyen uydu verileriyle Türkiye'nin kuraklık haritasını çıkardı
Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi (BEUN) Mühendislik Fakültesi Harita Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu, Avrupa Uzay Ajansı'nın Sentinel-2 uydularından elde edilen verileri kendi geliştirdikleri yazılımla birleştirerek Türkiye'nin kuraklık haritasını oluşturdu.
Yöntem ve veri kullanımı
Geliştirilen sistemde, uyduların yakın kızılötesi (NIR) ve kısa dalga kızılötesi (SWIR) bantları kullanılarak bitkilerin su içeriği analiz edildi. Yazılımla mayıs ve haziran ayları ile ağustosun ilk 20 gününe ait uydu verilerinin mozaiği oluşturuldu ve bu dönemlerin verileri sınıflandırılarak haritalar elde edildi.
Analizler sonucunda iki döneme ait haritalar arasında belirgin farklılıklar görüldü; bazı bölgelerde bitki örtüsünün tamamen ortadan kalktığı tespit edildi. Elde edilen haritada koyu kırmızı alanlar genellikle yangın sonrası yok olan bölgeleri temsil ederken, beyaz alanlar haziran ve ağustos dönemlerinde kuraklıktan etkilenmeyen, nötr kalan bölgeleri; pembe tonları ise su içeriğinde azalma yaşayan zeminleri ve bitki örtüsünü gösteriyor.
Gözlemler: Bitkiler su stresi altında
Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu değerlendirmesinde bu yıl yağışların genel olarak yetersiz olduğunu ve ülke çapında az yağış görüldüğünü belirtti. "Peyzaj alanları sararıyor, ağaçlar kuruyor," ifadelerini kullanan Kutoğlu, uydu verileriyle bu etkilerin ülke genelinde izlenebildiğini söyledi.
Kutoğlu, toprak neminin kaybedildiğini ve bunun sonucunda bitkilerin geniş alanlarda su stresine girdiğini vurguladı: "Yağış olmadığı durumda bitkiler topraktan yeterince su çekemiyor ve su stresi dediğimiz duruma geliyorlar. Yaprakların dalları, peyzaj ve çim alanları kuruyor."
Kuraklıkla mücadele önerileri
Kutoğlu, kuraklıkla mücadelede toplumsal boyutta alınması gereken önlemlere dikkat çekti. Önerileri arasında susuz tarıma uygun ürünlere geçiş, betonlaşmanın azaltılması, kentlerin ağaçlandırılması ve ısıyı düşürecek peyzaj çalışmaları yer aldı. Ayrıca kent peyzajlarında daha az su isteyen bitkilerin tercih edilmesi gerektiğini belirtti.
Diğer önerileri şunlar: yeşil çatı uygulamalarının zorunlu tutulması, yansıtıcılığı yüksek çatı malzemeleri ve daha açık renkli cephe uygulamaları, yeni binalarda belediyelerce yağmur suyu toplama sistemlerinin zorunlu kılınması. Kutoğlu, bu tür uygulamaların yerel düzeyde su tüketimini azaltmaya katkı sağlayacağını söyledi.
İklim değişikliği vurgusu
Kutoğlu, iklim değişikliğinin insanoğlunun karşı karşıya olduğu en önemli küresel sorunlardan biri olduğunu belirterek, "Görünen o ki iklim değişikliği noktasında insanoğlu bunu geri döndüremeyecek. Bununla yaşamaya alışmamız ve buna yönelik önlemler almamız gerekiyor" uyarısında bulundu.
Sonuç: Sentinel-2 uydu verileri ve yerel yazılımsal işleme sayesinde oluşturulan bu kuraklık haritası, Türkiye genelindeki bitki su içeriği ve toprak nemi açısından mevcut durumu görselleştiriyor ve önlem planlaması için veri temelli bir kaynak sunuyor.
Zonguldak'ta uydu verilerinden yararlanılarak geliştirilen yazılımla Türkiye'nin "kuraklık haritası" çıkarıldı. Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi (BEUN) Mühendislik Fakültesi Harita Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu, Avrupa Uzay Ajansının Sentinel-2 uydularından elde edilen verileri, kendi geliştirdikleri yazılımla birleştirerek Türkiye'nin kuraklık seviyesini haritalandırdı.
