BDDK raporu: İBB'nin yurt dışı metro kredilerinin kullanımı incelendi
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen soruşturma kapsamında Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından hazırlanan raporda, İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) tarafından yurt dışından temin edilen metro kredilerinin bir bölümünün kredinin konusu olan projeyle doğrudan ilişkilendirilemediği bildirildi.
Raporun ana bulguları
Raporda, 2019'dan itibaren raylı sistem yatırımları için yurt dışından İBB hesaplarına giren toplam tutarın 66 milyar lira olduğu, bu kaynakların 18,1 milyar lirasının doğrudan firmalara ve kişilere ait hesaplara gönderildiğinin tespit edildiği belirtildi.
BDDK, yurt dışından temin edilen fonların 38,6 milyar liralık kısmının ise kredinin konusu olan projeyle doğrudan ilgisi kurulamayan alanlarda kullanıldığını gözlemledi. Bu tutarın dağılımı raporda şu şekilde ifade edildi:
20,1 milyar lira yurt dışı finansal kuruluşlara; 14,5 milyar lira İBB Grubu'nun operasyonel harcamalarda kullandıkları havuz hesaplarına; 3,9 milyar lira ise vergi, SGK, yargı ve icra makamlarına yapılan ödemeler ile elektrik gibi harcama kalemlerine yönelik harcamalar olarak gösterildi.
Raporda kalan 9,7 milyar lira karşılığındaki döviz tutarının ise İBB hesaplarına aktarıldıktan sonra başka para girişleri ile birleştiği, muhtelif para transferi işlemlerine konu edildiği ve bu nedenle söz konusu kısmın yurt dışı kredi kaynaklı para girişleri ile çıkışları arasında birebir eşleştirilemediği kaydedildi.
Şüpheli hesap hareketleri ve grup şirketleri
Rapor, firari şüpheli Murat Gülibrahimoğlu hesaplarına toplam 4,4 milyar lira giriş ve 1,1 milyar lira çıkış olduğunu ifade ediyor. Gülibrahimoğlu'nun şirketi Güney Cebeci Madencilik'in İBB iştiraki İSFALT AŞ'de yüzde 17 payı bulunduğu; ortaklık yapısında 2023'te değişiklik yapıldığı ve belirli şirketlerin paylarının zamanla azaldığı veya sıfırlandığı raporda vurgulandı.
Gülibrahimoğlu'nun diğer grup şirketi Kuzey İstanbul Gayrimenkul'ün Güney Cebeci Madencilik'teki payının 2023'te yüzde 39'dan yüzde 70'e yükseldiği, raportta yer alan tespitler arasında bulunuyor. Ayrıca, Fatih Keleş'in Güney Cebeci Madencilik'teki yönetim kurulu üyeliği sona ermiş olmasına rağmen imza yetkisinin devam ettiği, İSFALT'ın grup firmalarından Kuzey Cebeci Madencilik'te de yüzde 39 paya sahip olduğu belirtildi.
Raporda, Gülibrahimoğlu'nun hesabına ardışık biçimde toplam 168,6 milyon lira yatırıldığı; ilk yatırılan tutarın Gülibrahimoğlu'na ait firmaya "sermaye avansı" olarak gönderilip daha sonra büyük bölümünün "borç iade" açıklamasıyla iade edilmesinin dikkat çekici bulunduğu ifade edildi.
11 Kasım 2024 işlemleri ve fiziki altın hareketleri
Rapor, 11 Kasım 2024'teki işlemleri ayrıntılarıyla özetliyor. Buna göre Gülibrahimoğlu'nun hesabına "Kuzey İstanbul Gayr Dan 50 hisse alım bd/Dörter Mermer Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. tarafından Murat Gülibrahimoğlu tarafına gelen EFT" açıklamasıyla 125 milyon lira geldiği tespit edildi. Dörter Mermer'de Fatih Keleş yüzde 100 pay sahibiydi.
BDDK, gelen paranın grup içi virman ve şirketlerarası trafik ile önce sıfırlandığını, parçalar halinde grup şirketleri üzerinden tekrar Gülibrahimoğlu hesabına aktarıldığını; 10 günlük bir süreç sonunda bu tutarın çeşitli kişilerin hesaplarına parçalar halinde gönderildiğini raporladı. Raporda, söz konusu 125 milyon liranın 85 milyon liralık kısmının kaynağının 5 Haziran 2024'te Gülibrahimoğlu'nun kendisi tarafından saat 18.00 sıralarında 25 kilogram ve 8 kilogram olmak üzere iki parça halinde yatırılan fiziki altın olduğu tespit edildiği kaydedildi.
Ayrıca raporda, söz konusu altının 30 kilogramının 7 Kasım 2024'te Gülibrahimoğlu tarafından bozdurularak önce grup şirketlerinden Kuzey İstanbul Çevre'ye, ardından buradan Gülibrahimoğlu'nun bankadaki hesabına geçen bir transferle 20 milyon lira ile iki parça halinde Dörter Mermer'in hesabına gönderildiği ve nihayetinde Dörter Mermer tarafından "Kuzey İstanbul Gayr. Dan. 50 hisse alım bedeli" açıklamasıyla tekrar Gülibrahimoğlu hesaplarına aktarıldığı belirtildi.
Diğer para transferleri ve şirket ilişkileri
Raporda, Gülibrahimoğlu ve grup şirketlerinden Fatih Keleş'e 6 milyon lira, yüzde 100 pay sahibi olduğu Dörter Mermer adlı firmaya ise 278 milyon lira olmak üzere toplam 284 milyar lira para gönderildiği ve Keleş'in şahsi hesaplarına gönderilen paraların açıklamasında "huzur hakkı" ifadesinin kullanıldığı dikkat çekildi. (Orijinal rapor ifadeleri korunmuştur.)
İş insanı şüpheli Adem Soytekin'in sahibi olduğu Asoy grubuna ilişkin değerlendirmede, Asoy grubuna ve ortaklıklarına 2019-2025 döneminde İBB grubundan, ağırlıklı olarak İSTAÇ, İSTON ve KİPTAŞ'tan toplam 5,7 milyar lira para transferi yapıldığı bildirildi.
Raporda ayrıca, Ocak 2019-Mart 2025 arasındaki dönemde Asır Çelik'in kurucularından Fatih Keleş tarafından Asoy İnşaat'a dört parçada toplam 10,2 milyon lira gönderildiği; İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun ortağı olduğu SSB Gayrimenkul'in Asoy İnşaat'a 12 Aralık 2022'de 6,6 milyon lira, 19 Şubat 2025'te ise 5 milyon lira gönderdiği bilgisi yer aldı.
Raporda ayrıca, şüpheli Ertan Yıldız'ın doğrudan pay sahibi olduğu Anatolia Sign İnşaat Reklam San. ve Tic. AŞ ile Sistem İnşaat Akaryakıt San. ve Tic. AŞ adlı iki şirkete ilişkin tespitler paylaşıldı. Buna göre Anatolia Sign hesabına Ekim 2023'ten itibaren 392 milyon lira para girişi olduğu; Sistem Reklam ve Akaryakıt şirketlerinin hesaplarına 2019'dan itibaren farklı firmalardan toplam 16,2 milyon dolar ve 7 milyon avro geldiği kaydedildi.
Soruşturma süreci
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı soruşturmasında, aralarında tutuklanan ve görevden uzaklaştırılan Ekrem İmamoğlu'nun da bulunduğu kişiler hakkında "suç örgütü yöneticisi olmak", "suç örgütüne üye olmak", "irtikap", "rüşvet", "nitelikli dolandırıcılık", "kişisel verileri hukuka aykırı ele geçirmek" ve "ihaleye fesat karıştırmak" suçlarına ilişkin soruşturma sürüyor. BDDK raporu, soruşturma dosyasına gönderildi ve kurumun mali akışlara dair tespitleri savcılığa iletildi.
Raporda yer alan veriler ve hesap hareketleri, İBB'ye ait hesaplara giren yurt dışı kredi kaynaklarının hangi amaçlarla ve hangi kişi ya da kuruluşlara aktarıldığına dair hukuki ve mali incelemelerin temelini oluşturuyor.
