Balık yetiştiriciliği atıkları mikroalg üretiminde değerlendiriliyor
GÜLSELİ KENARLI - İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi'nde yürütülen çalışmada, balık yetiştiriciliğinden kaynaklanan atık su ve çamurun mikroalg üretiminde kullanılmasıyla denizlerdeki kirlilik yükünün azaltılması amaçlanıyor. Projeyi, yüksek lisans öğrencisi Zehra Güngör; danışmanları ise Su Ürünleri Yetiştiriciliği ve Hastalıkları Bölümü'nden Prof. Dr. Devrim Memiş ve Dr. Öğr. Üyesi Gökhan Tunçelli yürütüyor.
Yöntem: Akuaponik sistem ve çamurun yeniden değerlendirilmesi
Projede, akuaponik sistemlerde balıklardan çıkan yem artıkları, dışkı ve üre suya karıştıktan sonra bitki üretiminde kullanılıyor. Bitkiler suyu arındırsa da sistemde mekanik filtrasyon sonucu azot ve fosfor açısından zengin bir çamur oluşuyor. Çalışma bu çamurun denize deşarj edilmek yerine mikroalg yetiştiriciliğinde besi ortamı olarak kullanılmasına odaklanıyor.
Dr. Öğr. Üyesi Gökhan Tunçelli, öğrencisi Güngör'ün ders kapsamında geliştirdiği fikrin kısa sürede projeye dönüştüğünü belirtiyor. Tunçelli'ye göre balık yemlerinin protein bakımından zengin olması ve yüksek azot içermesi, yemdeki sindirilemeyen kısmın suya azot ve fosfor yükü olarak yansımasına yol açıyor. Bu girdinin kontrolsüz şekilde su ortamlarına ulaşması göl, nehir ve denizlerde kirliliği artırıyor.
Bioreaktörlerde mikroalg üretimi ve hedeflenen etki
Güngör, bitkilerde kullanılan atıklardan geriye kalan ve besin açısından zengin çamuru işleyerek içindeki azot ve fosforu çözdüklerini ve bu maddeyi mikroalgler için bir besi ortamı olarak kullandıklarını aktarıyor. Elde edilen ortamda mikroalglerin geliştirilmesiyle, atık madde hem ekonomiye kazandırılıyor hem de denizlere ulaşan azot ve fosfor yükünün azaltılması hedefleniyor.
Projede tasarlanan sistemle dışarı verilen azot ve fosfor yükünün neredeyse sıfıra indirilebileceği belirtiliyor. Tunçelli, 'Balığın yemediğini bitki alıyor, bitkinin alamadığı çamurda kalıyor. Biz bunu biyoreaktörlerde alg üretimine dönüştürerek neredeyse sıfır azot ve fosfor yüküyle deşarj edilebilecek bir sistem tasarlıyoruz' ifadelerini kullandı.
Mikroalglerin kullanım alanları ve maliyet avantajı
Projeyi geliştiren Zehra Güngör, mikroalglerin biyoprotein ve biyoaktif maddeler açısından değerli olduğunu; biyodizel, gıda ve kozmetik sanayisi gibi alanlarda kullanılabildiğini vurguluyor. Güngör, atıklardan elde edilen besi ortamının maliyeti düşüreceğini ve üretimi daha uygun hale getirebileceğini belirterek çalışmanın sürdürülebilir üretim ve döngüsel ekonomi hedeflerine katkı sağlayabileceğini ifade etti.
Çalışma, akuaponik sistemlerin eğitim uygulamalarından doğan bir fikir temelinde geliştirilmiş olup, mevcut atık yönetimi pratiğini mikroalg üretimiyle entegre ederek hem çevresel hem de ekonomik kazanım amaçlıyor.
İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi İç Su Kaynakları Ana Bilim Dalı yüksek lisans öğrencisi Zehra Güngör, balık yetiştiriciliği atıklarının mikroalg üretiminde değerlendirilmesini sağlayacak projesiyle denizlerdeki kirlilikle mücadeleye katkı sunmayı hedefliyor. Güngör, AA muhabirine açıklamalarda bulundu.
