Yumaklı: 'Güçlü Besi Güçlü Üretim Projesi' başlatıldı
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Ankara Polatlı'daki bir besi çiftliği ziyaretinde, 'Güçlü Besi Güçlü Üretim Projesi'ni kamuoyuna duyurdu. Yumaklı, projenin hedefleri ve uygulama takvimi hakkında bilgi vererek, projeyle her yıl ortalama 8 milyar liranın ülke içinde kalmasının ve üreticinin gelirinin artmasının amaçlandığını belirtti.
Projenin arka planı ve hedefleri
Yumaklı, geçen yıl şubatta açıklanan 5 yıllık Hayvancılık Yol Haritasının adım adım hayata geçirildiğini vurguladı. Bakan, üç yıllık destekleme modeli sayesinde damızlık materyalde önemli mesafe katettiklerini, dişi damızlık materyalin ari işletmelerden karşılanmasının kalite odaklı üretim için kritik olduğunu söyledi. Yumaklı ayrıca sütçü ırklarda dişi sperma kullanım oranının bu dönemde yaklaşık %25 arttığını kaydetti.
Süt ve besi hayvancılığında ayrışma
Bakan, süt hayvancılığı ile besi hayvancılığını birbirinden ayırma hedefini ve sütün sütçü ırktan, etin ise etçi ırktan elde edilmesine yönelik stratejiyi paylaştı. Yumaklı, süt üretiminde herhangi bir sıkıntı olmadığı; hatta süt arzının yeterli ve fazla olduğunu ifade etti.
Et üretiminde yerlileştirme ve melezleme stratejisi
Yumaklı, kırmızı ette ana hedeflerinin yerli üretimi geliştirmek ve ithalatı gündemden çıkarmak olduğunu belirtti. Bu kapsamda Hayvancılıkta Üretimi Geliştirme Projesi ile Et ve Süt Kurumunun tedarik ettiği anaç hayvanların, TİGEM'in Iğdır ve Şanlıurfa çiftliklerinin damızlık merkezi haline getirildiğini aktardı.
Bakan, soy kütüğüne kayıtlı olmayan ve sayısı yaklaşık 1 milyon civarında olan dişi sütçü ırk sığırların etçi ırklarla melezleneceğini, böylece sütçü ırka göre daha fazla ve kaliteli et üreten hayvanlar elde edileceğini söyledi. Bu uygulamayla üreticinin gelirinin artması hedefleniyor.
2026 hedefi: 200 bin etçi ırk hayvan
Yumaklı, projeyle 2026'dan itibaren 200 bin yeni etçi ırk hayvanın yerli üreticiden karşılanacağını, bunun yıllık maliyetinin yaklaşık 8 milyar lira civarında olacağını açıkladı. Yumaklı, dünyada benzer uygulamalar bulunduğunu ve ABD'de üretilen kırmızı etin bir kısmının sütçü ve etçi ırk melezlenmesiyle oluştuğunu belirtti.
Proje dönemi ve uygulama yöntemi
Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından verilen bilgiye göre proje 2025-2028 döneminde uygulanacak. Yetiştiricilerin buzağı desteği başvurusu dışında ayrı bir proje başvurusu yapmasına gerek olmayacak; Bakanlık kayıt sistemleri üzerinden proje kapsamındaki hayvanlar, yapılacak suni tohumlama ve kullanılacak sperma takip edilecek.
Destekler ve teşvikler
Proje kapsamında damızlık üretimi dışındaki Holstein ırkı süt sığırı hayvanlarına etçi ırk sperması kullanan ve bu yavruyu elde eden yetiştiricilere suni tohumlama uygulama desteği %50 artırılarak ödenecek. Örneğin, 2024 yılı için temel destek 1000 lira iken proje kapsamında buzağı elde eden yetiştiriciler 1500 lira alacak; cinsiyeti belirlenmiş erkek sperma kullanıldığında destek 2000 lira olacak.
Ayrıca bu hayvanların besi süreleri sonunda besilik erkek sığır desteği dört kat artırılacak. Mevcut destekler örneğin: besilik sığır temel desteği 500 lira, etçi ırk ilave desteği 500 lira iken projeden elde edilen erkek besilik hayvanlara bu miktar 2000 lira olarak uygulanacak.
Uygulama takvimi ve beklenen sonuçlar
Proje bu yılın sonbaharından itibaren uygulamaya alınacak. İlk yavruların Haziran 2026'dan itibaren alınması ve bu tarihten sonra besilik materyal olarak kullanılması planlanıyor. Bu hayvanların daha yüksek et verimi sayesinde 2026-2028 döneminde ortalama 200 bin hayvana denk gelen ek et üretimi bekleniyor ve böylece daha az besilik ithalatı yapılması hedefleniyor.
Sonuç
Yumaklı'nın açıkladığı proje, kayıtlı sistemler aracılığıyla izlenecek, destekler üreticiyi teşvik edecek şekilde yapılandırıldı ve yerli kaynaklardan et arzını artırmaya odaklanıyor. Bakanlık, diğer tedbirlerle birlikte besilik materyal ihtiyacının yıllar içinde tamamen yerli üreticiden karşılanmasını amaçlıyor.
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Ankara'nın Polatlı ilçesindeki bir besi çiftliğine ziyarette bulunarak, "Güçlü Besi Güçlü Üretim Projesi"ne ilişkin bilgi verdi.
