Bakan Yumaklı TBMM’de 2025 faaliyetlerini ve 2026 bütçe teklifini sundu
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, TBMM Genel Kurulu’nda bakanlığın 2025 yılı faaliyetlerini ve 2026 bütçe teklifini içeren sunumunu gerçekleştirdi. Sunumda su yönetimi, üretim planlaması, destek modelleri ve gıda güvenliği önlemleri öncelikli başlıklar olarak yer aldı.
Su yönetimi, kuraklık eylemleri ve Ulusal Su Planı
Yumaklı, suyun verimli kullanımına ilişkin bir dizi politika açıkladı. 2025-2035 dönemini kapsayan Ulusal Su Planının hazırlandığını belirterek planın su kaynaklarının korunması, verimli kullanımı ve sürdürülebilir yönetimini hedeflediğini ifade etti. Sulama sistemlerinin modernizasyonu, ürün deseni değişikliği, yeraltı suyu kontrolü ve havzalar arası su transferleri gibi tedbirlere vurgu yaptı.
Kuraklığa karşı hazırlanan eylem planlarına da dikkat çeken Yumaklı, Eğirdir Gölü Su Eylem Planı’nın paylaşıldığını; Akşehir, Eber, Bafa, Beyşehir, Burdur, İznik, Seyfe ve Sapanca gölleri için hazırlanmış eylem planlarının 2026 yılında uygulamaya alınacağını duyurdu. Ayrıca sektörel su tahsis modelinin ve kuraklık tahmini ile erken uyarı sisteminin önümüzdeki yıl kurulacağını belirtti.
Yumaklı, kurakçıl peyzaj uygulama alanlarının belirlenmesiyle yüzde 80’e varan su tasarrufu hedeflendiğini söyledi.
Üretim planlaması, destek modelleri ve ova koruma çalışmaları
Üretimde öngörülebilirlik sağlamak amacıyla üretim planlaması ve yeni destekleme modelinin hayata geçirildiğini anlatan Yumaklı, tarımsal krediler, hibe programları, tarım sigortaları ve kırsal kalkınma desteklerinin üretim planlamasına entegre edildiğini kaydetti. Bitkisel üretim planlamasının 2024 yılının Eylül ayında 13 stratejik ürün ve yem bitkisinde uygulamaya başladığı belirtildi ve planlamanın üçer yıllık dönemlerle güncelleneceği bildirildi.
Yeni destekleme modelinde mazot maliyetinin ortalama %50’si ve gübre maliyetinin ortalama %25’i kadar temel destek verildiği; planlama kapsamındaki ürünlerde mazotun tamamı ve gübrenin yarısının; su kısıtı olan ilçelerde ise mazot ve gübre maliyetlerinin tamamının karşılandığı aktarıldı. Ayrıca su ihtiyacı yüksek ürünlerin, su sıkıntısı yaşayan havzalardan daha elverişli bölgelere ilave desteklerle yönlendirildiği vurgulandı.
Yumaklı, "Tarım alanlarımızın yüzde 40’ını oluşturan 468 büyük ovayı tarımsal sit alanı ilan ettik" dedi ve hedefin bu sayıyı 500e çıkarmak olduğunu açıkladı.
Genç ve kadın üreticilere yönelik destekler
Bakan, hayvancılığa ilişkin beş yıllık yol haritasının Şubat 2024te açıklandığını ve uygulamaların meyve vermeye başladığını belirtti. Hayvansal üretim planlamasının su potansiyeli, mera varlığı, işletme kapasiteleri ve hastalık riskleri dikkate alınarak yapıldığını, besi, süt ve kanatlı yetiştiriciliği bölgelerinin belirlendiğini ifade etti.
Yumaklı, aile işletmeleri ile genç ve kadın üreticilere yönelik destekler kapsamında 3,3 milyar lira ödeme gerçekleştirildiğini ve verimlilik kriterlerine göre ayrıca 2,8 milyar lira destek sağlandığını açıkladı. Kırsalda Bereket Hayvancılığa Destek Projesi’nin başladığı belirtildi.
Gıda güvenliği, denetimler ve laboratuvar kapasitesi
Gıda güvenliğinin bakanlık için bir kırmızı çizgi olduğunu vurgulayan Yumaklı, yıllık ortalama 1,3 milyon denetim yapıldığını söyledi. Denetim, kontrol ve analizlerin uluslararası kabul görmüş metotlarla yürütüldüğünü; 41’i Bakanlığa ait olmak üzere toplam 138 gıda kontrol laboratuvarında yılda 22 milyon analiz gerçekleştirildiğini belirtti.
Kurallara uymayanlara yönelik yaptırımların uygulanacağı, bu yıl 2,3 milyar lira para cezası kesildiği ve uygunsuz ürünlerin ifşa edildiği aktarıldı. Vatandaşların denetim tarihine kolay erişimi için Karekod Uygulaması’nın zorunlu hale getirildiği ifade edildi. Pestisit kalıntı denetimleri hasat öncesi ve sonrası yapılmakta; yasaklı pestisit tespiti halinde ürünlerin imha edildiği belirtildi.
Yumaklı, 2025 yılında 2,5 milyon ton taze meyve ve sebze ihracatı gerçekleştiğini ve bu ihracatın çok küçük bir kısmının geri döndüğünü; mevzuata uygun olmayan dönen ürünlerin ülkeye girişine izin verilmediğini ifade etti.
Sektör büyüklüğü, üretim verileri ve zarar ödemeleri
Bakan, Türkiye’nin tarımsal üretim alanı bakımından 74 milyar dolarlık hasıla ile Avrupa’da birinci, dünyada yedinci büyük tarım ekonomisi olduğunu belirtti. Sektörün son 22 yılda 18 kez büyüme kaydettiğini ve 2024’te %5,1 büyümeyle ülke ekonomisinin üzerinde performans gösterdiğini aktardı.
2025 üçüncü çeyreğinde hayvancılık, ormancılık ve balıkçılıkta büyüme gözlendiğini, ancak bitkisel üretimin olağanüstü iklim koşullarından etkilenmesi nedeniyle tarım sektörünün dönemsel daralma yaşadığını söyledi. 2025 üretim sezonunda üretici sayısının %2, ekilen arazilerin %3 arttığını; girdi miktarlarında azalma olmadığını kaydetti.
Bu kapsamda, üreticilere zirai don ve kuraklık kaynaklı zararlar için 49 milyar lira ödeme yapıldığını belirterek Türkiye tarım sektörünün güçlü altyapı, geniş ürün deseni ve sağlam tedarik zinciri sayesinde dönemsel kayıpları telafi etme kapasitesine sahip olduğunu vurguladı.
Sunumda yer alan hedefler ve uygulamalar, su yönetimi, üretim planlaması ve destekleme mekanizmaları ekseninde tarım politikalarının daha öngörülebilir ve sürdürülebilir hale getirilmesine odaklanıyor.
Bakan Yumaklı: "Tarım alanlarımızın yüzde 40'ını oluşturan 468 büyük ovayı tarımsal sit alanı ilan ettik"
