Yumaklı: Suyu yönetmek milli güvenlik meselesi haline geldi
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü'nde düzenlenen Ulusal Su Kurulu 4'üncü toplantısında yaptığı konuşmada, su yönetiminin artık bir milli güvenlik konusu olduğunu vurguladı. Yumaklı, su, toprak, tarım ve ormanın yalnızca sektörler olmadığını, geleceği şekillendiren stratejik alanlar olduğunu belirtti.
İklim değişikliğinin somut etkileri
Yumaklı, iklim değişikliğinin kuraklık, su kıtlığı, taşkınlar, zirai don ve orman yangınlarını "yeni normal" haline getirdiğini söyledi. Bakan, 2024'ün son 53 yılın en sıcak yılı olduğunu ve yağışların uzun yıllar ortalamasına göre %6,3 azaldığını aktardı. Ayrıca 1 Ekim-30 Eylül arasındaki su yılı verilerine göre 2025 su yılında yağışların geçen yıla göre %28 daha düşük gerçekleştiğini, ülke genelinde 10 aylık su yılı yağışlarının son 52 yılın en düşük seviyesine indiğini paylaştı.
Yatırım tutarı ve öncelikli projeler
Yumaklı, son 23 yılda suyun akışına yön vermek amacıyla 3,4 trilyon lira yatırım yapılarak, 11 bine yakın su ve sulama eserinin ülkeye kazandırıldığını belirtti. Bu yıl için su ve sulama yatırımlarına 147 milyar lira kaynak ayrıldığını ve böylece 321 projenin hayata geçirileceğini açıkladı. Ayrıca 4. Tarım Orman Şûrası'nda kabul edilen kararlar kapsamında 86 karar alındığını, bunlardan 11'inin suyla ilgili olduğunu söyledi.
Göl Eylem Planları ve yerel müdahaleler
Bakan, Göl Eylem Planları hazırlayarak uygulamaya alacaklarını ve bunlara Eğirdir Gölü ile başladıklarını hatırlattı. Eğirdir Gölü hacminin %55 gerilediğini belirten Yumaklı, sorunu çözmek amacıyla göle 5 yılda 21 milyar liralık yatırım yapacaklarını, bunun ilk adımı olarak göle yıllık 42 milyon metreküp su takviyesi projesinin ihalesinin gerçekleştirildiğini açıkladı. Benzer planların Akşehir, Eber, Bafa, Beyşehir, Burdur, İznik, Seyfe ve Sapanca göllerinde de sürdürüleceğini bildirdi.
Teknoloji, verimlilik ve alternatif kaynaklar
Yumaklı, içme suyu şebekelerindeki kayıp oranının 2004'teki yaklaşık %60 seviyesinden bugün %31,6'ya indiğini, ancak bazı şehirlerde halen %60'lara varan kayıpların bulunduğunu kaydetti. Bakan, modern sulama sistemleri, yapay zeka destekli sulama otomasyonu ve elektronik su yönetim sistemlerinin yaygınlaştırılacağını, kapalı sulama oranının %38'den 2028'e kadar %45'e çıkarılmasının hedeflendiğini belirtti. Ayrıca atık su arıtma, yenilenebilir enerji ve döngüsel ekonomi yatırımlarına ek kamu katkısı sağlanacağını ifade etti.
Ulusal Su Planı ve kurumsal işbirliği
2025-2035 Ulusal Su Planı, kamu kurumları, belediyeler, su ve kanalizasyon idareleri, sivil toplum kuruluşları ve üniversitelerden gelen görüşlerle tamamlandığını söyleyen Yumaklı, süreçte 192 kurum ve kuruluşun görüşünün alındığını, 752 görüşün değerlendirildiğini aktardı. Planın 10 yıllık hedef, strateji ve eylemleri belirlediğini, 8 hedef, 31 strateji ve 141 eylem içerdiğini, Resmi Gazete'de yayımlanmasının ardından yürürlüğe gireceğini bildirdi.
Kurul kararları ve öncelikler
Ulusal Su Kurulu'nun oy birliğiyle aldığı 6 karar kapsamında sektörlerin işbirliğiyle eylemlerin uygulanacağı; atık suyun geri kazanılarak yeniden kullanımı, su kayıplarının azaltılması, yağmur suyu hasadı ve gri su sistemlerinin yaygınlaştırılması ile vatandaşlarda kuraklık farkındalığının artırılacağı belirtildi. Ayrıca içme suyu güvenliği için izleme ve denetim entegrasyonunun sağlanacağı, kırsalda içme suyu yönetiminin il su kurulları aracılığıyla iyileştirileceği ifade edildi.
Yumaklı son olarak, havzalardaki suyun kalite ve miktarına en üst seviyede fayda sağlayacak yatırımlara öncelik verileceğini, Kızılırmak Deltası ekosisteminin korunması için Çankırı, Çorum ve Yozgat'ta atık su arıtma tesislerinin inşa edilip geliştirileceğini, Susurluk ve Yeşilırmak Havzaları Taşkın Yönetim Planları ile Ulusal Su Planı'nın onaylanacağını açıkladı.
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü'nde gerçekleştirilen Ulusal Su Kurulunun 4'üncü toplantısına katıldı.
