Bakan Bayraktar: HES'ler yenilenebilir enerjide devrimin ilk bölümünü oluşturdu
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, TOBB ETÜ Hidro Su Türbini Tasarım ve Test Merkezi'nde düzenlenen "Hidroelektrikte Yenilikçi Projeler Günü" programında yaptığı konuşmada, Türkiye'nin son 23 yılda yenilenebilir enerjide önemli bir dönüşüm geçirdiğini ve bu dönüşümün ilk bölümünü hidroelektrik santrallerin (HES) oluşturduğunu vurguladı.
Hidroelektriğin rolü ve özel sektör yatırımları
Bayraktar, hidroelektrik yatırımlarının büyük kısmının özel sektör tarafından gerçekleştirildiğini belirterek, Türkiye'nin HES kurulu gücünün 12 bin megavattan 32 bin megavata yükseldiğini aktardı. Bu artışın ülkenin yenilenebilir enerji kapasitesinin önemli bir bölümünü oluşturduğunu ifade etti.
Elektrifikasyon ve gelecek talep
Bakan, önümüzdeki 30 yılda Türkiye'nin elektrik talebinin yaklaşık 3 katına çıkacağını öngördüklerini; binalardan tarıma, sanayiden ulaştırmaya kadar elektrifikasyon trendinin sürdüğünü belirtti. Buna bağlı olarak enerji sisteminin dönüşümü ve altyapı hazırlığının önemine dikkat çekti.
Güneş, rüzgâr ve yerli üretim
Bayraktar, hidroelektriğin ardından güneş ve rüzgâr enerjisinde bir devrim yaşandığını, neredeyse sıfırdan 37 bin megavat kapasiteye ulaşıldığını söyledi. Ayrıca birçok sanayi kuruluşunun aynı zamanda enerji üreticisi hale geldiğini, yerli ve yenilenebilir kaynakların ekonomiye katılmasının önemini vurguladı.
Nükleer enerji hedefleri
Bakan, enerji arz güvenliği kapsamında nükleer enerjinin de kullanılacağını belirterek, Akkuyu, Sinop ve Trakya projeleriyle toplam 12 reaktöre ulaşılacağını söyledi. "Yeni nükleer rönesansına gidiyoruz" ifadesini kullanan Bayraktar, küçük modüler reaktörlerin kaçırılmaması gerektiğini ve 2050'de 20 bin megavatlık nükleer güce ulaşılmasının hedeflendiğini; bununla birlikte nükleerin elektrik ihtiyacının yaklaşık %15'ini karşılayacağı öngörüsünü paylaştı.
Elektrik altyapısı ve yatırım planı
Türkiye'nin elektrik üretim ve dağıtım şebekesinin ülke ekonomisinin omurgası olduğunu vurgulayan Bayraktar, ülkenin yaklaşık 75 bin kilometre yüksek gerilim hattı ve 1,7 milyon kilometre dağıtım hattına sahip olduğunu hatırlattı. Bu altyapının güçlendirilmesi amacıyla önümüzdeki 10 yılda 30 milyar dolar iletim şebekesine yatırım yapılacağını açıkladı.
Mevcut HES'lerin rehabilitasyonu ve bölgesel talep
Bayraktar, Türkiye'nin hidroelektrik kurulu gücünün 32 bin megavata ulaştığını ve hâlen daha büyük potansiyelin bulunduğunu belirtti. Mevcut santrallerin rehabilitasyon dönemine girildiğini, Orta Asya ve Afrika gibi bölgelerden Türkiye'ye hidroelektrik talebinin olduğunu; bununla birlikte pompaj depolamalı hidroelektrik santrallere ihtiyaç duyulduğunu ifade etti.
TOBB ETÜ, yerli türbinler ve konteyner tipi HES
TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu merkez hakkında bilgi vererek, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz desteği ve TEMSAN katkılarıyla kurulan TOBB ETÜ Hidro Su Türbini Tasarım ve Test Merkezi'nin 2,5 megavat kapasiteyle "dünyanın en büyük su türbin tasarım ve test merkezi" olarak hizmet verdiğini söyledi. Merkezin yerli türbin geliştirmede hızlı prototipleme ve düşük maliyetle yüksek performans hedeflediğini; konteyner tipi HES ile içme suyu ve sulama hatlarındaki atıl enerjiden elektrik üretildiğini, bunun iki belediyede uygulandığını ve 58 belediyeye tanıtıldığını aktardı.
EÜAŞ verileri ve yerli türbin üretimi
Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ) Genel Müdürü Zafer Benli, küresel hidroelektrik sektörünün 2,3 milyon kişiye istihdam sağladığını, 2024'te dünyada 1,4 gigavat yeni HES kapasitesinin sisteme eklendiğini ve 1 gigavat kapasitenin kurulum aşamasında olduğunu belirtti. HES'lerin küresel elektrik üretimindeki payının %14 seviyesine ulaştığını ve bunun sonucunda 2,2 milyar ton karbondioksit salımının önlendiğini vurguladı.
Benli ayrıca EÜAŞ'ın 14,4 gigavat hidrolik kurulu gücü ve 37,5 gigavatsaat üretimiyle Türkiye'deki toplam hidrolik kurulu gücünün %45'ini, toplam elektrik üretiminin ise %8,2'sini sağlayan HES'lere sahip olduğunu belirtti. Sarıyar HES rehabilitasyonu kapsamında ülkenin en büyük yerli türbininin santrale eklendiğini; 40 megavat gücündeki türbinin daha önce ithal edilen kritik ekipmanlarının yüzde yüz yerli üretildiğini açıkladı.
Ziyaretler ve yerinde incelemeler
Program kapsamında Bayraktar, TOBB ETÜ Süperiletken Kuantum Elektroniği Laboratuvarı'nı ziyaret ederek Türkiye'nin ilk kuantum bilgisayarı QuanTı ve yerli otomobil TOGG'un AR-GE merkezini inceledi. Ayrıca merkezde sergilenen ve yerli firmalar tarafından geliştirilen 15 projeyi yerinde görüp bilgi aldı; TOGG'un yeni modeli T10F'nin direksiyonuna geçerek kampüste tur attı.
Not: Haber, Bakan Bayraktar ve etkinlikte söz alan yetkililerin verdiği bilgiler doğrultusunda derlenmiştir.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi (TOBB ETÜ) Hidro Su Türbini Tasarım ve Test Merkezi'nde düzenlenen "Hidroelektrikte Yenilikçi Projeler Günü" programına katıldı.
