Avrupa Konseyi'nden uyarı: Dışsallaştırılan göç politikaları insan hakları riski taşıyor
Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri Michael O'Flaherty, Avrupa ülkelerinin düzensiz göçmenleri üçüncü ülkelere gönderme veya göndermeyi müzakere etme uygulamalarının insan hakları açısından ciddi riskler doğurabileceğine dikkat çekti. O'Flaherty, söz konusu bulgularını "Dışsallaştırılmış İltica ve Göç Politikaları ve İnsan Hakları Hukuku" başlıklı raporda paylaştı.
Raporun temel bulguları
Raporda, dışsallaştırma eğilimlerinin göçmenlerin haklarının zayıflatılmasına ve temel güvencelerin göz ardı edilmesine yol açabileceği vurgulanıyor. Komiser, bu tür politikaların yürürlüğe konulmasından önce kapsamlı insan hakları risk değerlendirmesi yapılmasını öneriyor.
Metin, ülkeler arası anlaşmalara ilişkin olarak da, taraflar arasında yeterli insan hakları güvencesi sağlanmasının bir ön koşul olarak ele alınması gerektiğini kaydediyor. Ayrıca, olası hak ihlallerinin etkin soruşturulabilmesi için şeffaflık ve hesap verebilirlik mekanizmalarının güçlendirilmesi çağrısı yapılıyor.
Komiserin değerlendirmesi ve çağrısı
O'Flaherty rapora ilişkin değerlendirmesinde, "İltica ve göç konusunda dış işbirliğinin, insan haklarını riske atmamak için büyük bir özenle tasarlanması ve uygulanması gerekiyor. Bu alanda dışsallaştırma politikaları geliştiren hükümetler, bu politikaların potansiyel olumsuz etkilerini dikkatle değerlendirmelidir." ifadelerini kullandı.
Somut örnekler ve güncel tartışma
Rapor metninde, uygulama örnekleri bağlamında bazı ülkelerin attığı adımlar hatırlatılıyor: İngiltere 2022'de yasadışı yollarla girip sığınma talebinde bulunanları Ruanda'ya gönderme planını gündeme getirmiş, İtalya ise 2023'te Arnavutluk ile düzensiz göçmenleri geri gönderme anlaşması yapmıştı.
Ayrıca, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen'in göçmenlerin geri gönderilmesine yönelik stratejiyi 11 Mart 2024'te Avrupa Parlamentosu'nda sunduğu ve üçüncü ülkelerde kurulacak tesisler gibi yenilikçi fikirlerin uygulanabileceğine işaret ettiği hatırlatılıyor. Von der Leyen'in önerileri, bazı liderler ve insan hakları örgütleri tarafından "Ruanda planı" benzeri riskler taşıdığı gerekçesiyle eleştirilmişti.
Sonuç
Komiserin raporu, dışsallaştırılmış göç politikalarının insan hakları boyutunun öncelikle değerlendirilmesi gerektiğini; anlaşmalara yeterli güvencelerin eklenmesi, şeffaflık ve etkin hesap verebilirlik mekanizmalarının tesis edilmesi gerektiğini vurgulayarak üye ülkelere dikkatli ve ölçülü bir yaklaşım çağrısı yapıyor.
