Yeni bir araştırma, küresel çapta cıva emisyonlarında yaşanan düşüşlere rağmen, Arktik yaban hayatındaki cıva seviyelerinin gelecek yüzyıllar boyunca önemli ölçüde artmaya devam edeceğini ortaya koydu. Bu durum, özellikle bölgedeki yerli topluluklar ve hayvanlar için ciddi tehditler oluşturuyor.
Danimarka'daki Aarhus Üniversitesi araştırmacıları, son 40 yılda Grönland genelinden toplanan 700'den fazla balık, memeli ve turba örneğini inceledi. Araştırmacılar, cıva izotopları olarak bilinen kimyasal izleri inceleyerek kirliliğin Arktik'e Grönland çevresindeki okyanus akıntıları yoluyla yayıldığını tespit etti. Bilim insanları, deniz ekosistemlerinde cıvanın bu denli yayılmasının sebebi olarak yüzyıllar öncesi okyanuslarda birikmiş cıva rezervlerini gösterdi.
Cıva, güçlü bir toksik madde olup, yüksek seviyelerde maruz kalmanın özellikle sinir sistemi üzerinde kalıcı etkiler bırakabileceği vurgulandı. Araştırmacılar, küresel emisyonların azalsa bile, cıva seviyelerinin Arktik'te gelecek yüzyıllar boyunca artmaya devam edeceği sonucuna vardı.
Çalışmaya göre, kutup ayılarında tespit edilen cıva seviyeleri son 40 yılda iki katına çıkmış olup, bu durum bölgedeki diğer hayvanların sağlığı için de ciddi tehditler oluşturuyor. Çalışmanın başyazarı ve Aarhus Üniversitesinde ekolojik bilimler alanında kıdemli araştırmacı Jens Sondergaard, cıva seviyelerindeki artışın, bu maddeyi vücutlarında yüksek miktarlarda taşıyan fok gibi deniz memelilerini avlayan yerli Inuit toplulukları için de risk teşkil ettiğini belirtti.
Cıva, insan kaynaklı faaliyetler ile çevreye yayılmaktadır; bu faaliyetler arasında kömür yakımı ve altın madenciliği öne çıkıyor. Harvard Üniversitesinin 2023 verilerine göre, atmosferdeki cıva düzeyi 1500'lü yıllardan bu yana yaklaşık 7 kat artmıştır. Deniz ekosistemlerinde ise, besin zincirinin üst basamaklarındaki yırtıcılarda en yüksek cıva birikimi gözlemlenmektedir. Fok ve pilot balina gibi büyük deniz memelileri, tükettikleri avlar nedeniyle ringa balığı gibi küçük türlere kıyasla 50 kata kadar daha fazla cıvayı vücutlarında taşıyabiliyor.
Bu önemli araştırmanın sonuçları Nature Communications dergisinde yayımlanmıştır.
