Araştırma: ABD dış yardımları durursa tüberküloz ölümlerinde artış riski
ABD ve İsviçre'den araştırmacıların ortak yürüttüğü çalışma, Donald Trump yönetiminin dış kalkınma yardımlarını durdurmasının küresel tüberküloz programları üzerinde yol açabileceği olası etkileri inceledi. Sonuçlar, sağlık hizmetlerinde yaşanacak aksaklıkların tüberküloz tanı ve tedavisinde gecikmelere yol açarak vaka ve ölüm sayılarında artışa neden olabileceğini gösteriyor.
Çalışmanın kapsamı ve yöntem
Çalışma, yardımların askıya alınmasının tüberküloza sık rastlanan 26 ülkedeki etkilerini üç farklı senaryoda değerlendirdi. Araştırmacılar, hizmet kesintilerinin tanı, tedavi ve devamlılık üzerindeki etkilerini modelleyerek yıllar içinde beklenen vaka ve ölüm sayılarını projekte etti.
Senaryo sonuçları
Çalışmanın en kötü senaryosunda —tüberküloza yönelik hizmetlerin bir yılı aşkın sürede tekrar faaliyete geçememesi durumunda— 2025 ile 2030 yılları arasında 10,6 milyon kişinin tüberküloza yakalanacağı ve 2,2 milyon kişinin bu hastalıktan yaşamını yitireceği öngörüldü. En düşük etki senaryosunda bile —hizmetlerin üç aydan kısa sürede yeniden başlaması durumunda— gelecek beş yılda yaklaşık 100 bin kişinin tüberkülozdan ölebileceği tahmin edildi.
Karar süreci ve zamanlama
Çalışma, bulgularını PLOS Global Public Health dergisinde yayımladı. Trump, 20 Ocak'ta başkanlık görevine başladıktan hemen sonra, ABD'nin dış kalkınma yardımı programlarından sorumlu tüm bakanlık ve kurumların diğer ülkelere yapacağı ödemelerin kesilmesini öngören kararnameyi imzalamıştı. ABD Dışişleri Bakanlığı da 27 Ocak'ta Bakanlık ve ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID) tarafından finanse edilen tüm dış yardımların durdurulduğunu açıkladı.
Değerlendirme
Araştırmanın sonuçları, dış yardımlarda yaşanacak kesintilerin kısa sürede telafi edilmemesi hâlinde tüberküloz kontrolü üzerinde ağır sonuçlar doğurabileceğine işaret ediyor. Hizmet aksaklıklarının tanı ve tedavi gecikmelerine yol açması, hem vaka sayısını hem de mortaliteyi artırarak beş yıllık dönemde ciddi sağlık kayıplarına neden olabilir.
