Akran zorbalığı sessiz ilerliyor: Uzmanlar aileleri uyarıyor
Son dönemde okullarda ve dijital platformlarda görülen akran zorbalığı vakaları, çocuk ve ergenlerin ruh sağlığı için artan bir tehdit oluşturuyor. Medicana Çamlıca Hastanesi’nden Psikolog Cansu Kaya, zorbalığın tekil bir davranıştan ziyade niyet, tekrar ve güç dengesizliği içeren sistematik bir örüntü olduğuna dikkat çekiyor.
Uzmanın tanımı ve zorbalığın boyutları
Psikolog Cansu Kaya, akran zorbalığının fiziksel, sözel ve psikolojik boyutlarının bulunduğunu belirtiyor. Kaya, erkek çocuklarının daha çok fiziksel; kız çocuklarının ise daha çok psikolojik zorbalığa maruz kaldığını ifade ediyor. Ayrıca, zorbalığın genellikle daha güçlü, daha popüler veya sosyal statüsü yüksek olduğu düşünülen çocuklar tarafından uygulandığını ve en savunmasız çocukların bu davranışlara karşı daha büyük risk altında olduğunu vurguluyor.
Siber zorbalığın özellikleri
Cansu Kaya, yüz yüze zorbalığın yanı sıra siber zorbalığın da ciddi sonuçlar doğurabildiğini belirtiyor. Çevrimiçi ortamdaki zorbalığın mağdura günün her saatinde ulaşabildiğini ve kalıcı dijital izler bırakabildiğini hatırlatan Kaya, ebeveynlerin çocuklarının çevrimiçi dünyasını her zaman birebir takip edemeyebileceğini; bu nedenle siber zorbalığın fark edilmesinin zor, etkisinin ise yıkıcı olabileceğini söylüyor.
Uzun vadeli etkiler
Kaya, akran zorbalığının çocuklarda uzun vadede depresyon, kaygı bozuklukları, özgüven kaybı, akademik başarısızlık ve ilerleyen dönemlerde riskli davranışlara zemin hazırlayabileceğini belirtiyor. Bu nedenle "çocuklar arasında olur" yaklaşımının yanıltıcı ve zararlı olduğunu ifade ediyor.
Ailelerin dikkat etmesi gereken işaretler
Psikolog Cansu Kaya, bazı çocukların yaşadıklarını açıkça ifade edemeyebileceğini söyleyerek, ailelerin dikkat etmesi gereken işaretleri şu şekilde sıralıyor:
- Okula gitmek istememe, devamsızlık
- Nedeni açıklanamayan fiziksel yaralanmalar
- Sosyal ortamlardan kaçınma
- Ani ruh hali değişimleri, içe kapanma veya öfke patlamaları
- Uyku sorunları, kabuslar
- İnternet veya telefon kullanımı sonrası belirgin gerginlik
Ebeveyn yaklaşımı ve öneriler
Cansu Kaya, zorbalığa maruz kalan çocuklara yaklaşımda sakin kalmanın, çocuğu dinlemenin ve yaşananların çocuğun suçu olmadığını net bir şekilde hissettirmenin önemine dikkat çekiyor. Kaya, okul ile iş birliği yapılması gerektiğini ve çocuğun yalnız bırakılmaması gerektiğini vurguluyor.
Ayrıca zorbalık yapan çocukların da genellikle karmaşık duygularla baş etmekte zorlandığını belirten Kaya, bu çocuklara yönelik yaklaşımda suçlamadan ziyade nedenleri anlamak ve sağlıklı baş etme yolları öğretmenin önemini paylaşıyor.
Profesyonel destek gerekliliği
Psikolog Cansu Kaya, akran zorbalığının hem mağdur hem de zorbalık yapan çocuk için profesyonel destek gerektirdiğini belirtiyor. Erken dönemde alınacak psikolojik desteğin, yaşanan olumsuz deneyimlerin kalıcı ruhsal sorunlara dönüşmesini önlemede etkili olabileceğini ifade ediyor.
Sonuç olarak, ailelerin gözlemci olması, çocuklarla güvene dayalı iletişim kurması ve okul ile koordineli hareket etmesi; hem yüz yüze hem de çevrimiçi zorbalığın etkilerini azaltmada kritik rol oynuyor.
PSİKOLOG CANSU KAYA, AKRAN ZORBALIĞININ TEKİL BİR DAVRANIŞTAN ZİYADE NİYET, TEKRAR VE GÜÇ DENGESİZLİĞİ İÇEREN SİSTEMATİK BİR DAVRANIŞ ÖRÜNTÜSÜ OLDUĞUNUN ALTINI ÇİZDİ.
