Akdeniz Bölgesi Keçi Çalıştayı sonuç raporu açıklandı
Antalya Tarım Konseyi, Antalya Ticaret Borsası ve Antalya İl Tarım ve Orman Müdürlüğü iş birliğinde 19 Eylül tarihinde düzenlenen Akdeniz Bölgesi Keçi Çalıştayı'nın sonuç raporu yayımlandı. Çalıştaya akademisyenler, kamu ve sivil toplum temsilcileri, birlik yöneticileri ile yetiştiriciler ve çobanlar katıldı.
Rapor, keçi yetiştiriciliği ve çobanlık geleneğinin ekonomik, sosyal ve kültürel önemine vurgu yapıyor; mera sorunları, vahşi hayvan saldırıları, çobanlık mesleğinin geleceği, veterinerlik hizmetleri, pazarlama, örgütlenme, damızlık materyali ve genç ile kadın girişimciliği gibi alanlarda öneriler sunuyor.
Mera yönetimi ve yayla düzenlemeleri
Raporda meraların yapılaşma, maden ve enerji yatırımları nedeniyle daraldığı, suya erişimin güçleştiği ve orman alanlarında otlatma izinlerinin kısıtlı olduğu belirtiliyor. Bu kapsamda yaylalarda yapılaşmanın önlenmesi, mera ıslah çalışmalarının artırılması, ormanlık alanların kontrollü otlatmaya açılması ve göç yollarının düzenlenmesi önerildi.
Rapor ayrıca, ağaçlandırmadan itibaren 10–15 yılı aşmış ormanlık alanların kontrollü otlatmaya açılmasının yangın riskinin azaltılmasında etkili olabileceğine dikkat çekiyor. Kamu dilinde "mera vasfını kaybetmiş alan" tanımının kullanılmaması, aksine "mera vasfı kazandırılmış alanların" hayvancılığın hizmetine sunulması gerektiği vurgulanıyor.
Köy ve mahalle merkezlerinde hayvancılıkta kullanılan suyun şebeke suyu üzerinden karşılanmasının maliyetleri artırdığına işaret edilerek, köy ve mahalle merkezlerinde hayvancılıkta kullanılan suyun fiyatlandırılmasında indirim uygulanması talep edildi.
Mevzuat ve Büyükşehir Yasası etkileri
Rapor, Büyükşehir Yasasının doğrudan ve dolaylı olarak hayvansal üretimi zorladığını belirtiyor. Bu nedenle kırsal alanla ilgili mevzuatın gözden geçirilmesi, mahalleye dönüştürülen köylerin üretimi kısıtlayan uygulamalarının kaldırılması ve tarımsal üretim yapanlara öncelik tanınması gerektiği öneriliyor.
Vahşi hayvan saldırıları ve risk yönetimi
Halk arasında "canavar" diye tabir edilen kurt saldırıları nedeniyle sürü kayıplarının ciddi bir problem olduğu, domuz popülasyonundaki artışın da keçiler için tehdit oluşturduğu raporda yer aldı. Bu çerçevede yabani hayvan popülasyonunun tespit edilmesi, çoban ailelerinden bölgesel kontrol mekanizmaları oluşturulması, başıboş köpeklerin kısırlaştırılması ve barınaklara alınması, TARSİM sigortasının yaygınlaştırılması ve devlet desteklerinin artırılması önerildi.
Çobanlık mesleğinin korunması ve sosyal destekler
Rapor çobanlık mesleğine yönelik olumsuz algının yaygın olduğunu, çobanların evlenme konusunda zorluk yaşadıklarını ve gençlerin ile kadınların mesleği tercih etmediğini belirtiyor. Buna yönelik öneriler arasında çoban istihdam desteğinin artırılması, kadınların sosyal güvenlik primlerinin devletçe ödenmesi, çoban çiftlere düğün ve çeyiz desteği verilmesi ve genç kadınların işletme sahibi olmasının teşvik edilmesi bulunuyor.
Hastalıklar, veteriner hizmetleri ve koruyucu hekimlik
Artan hayvan hastalıkları ve şap vakalarının pazarları olumsuz etkilediği; ilaç ve hizmet maliyetlerinin yetiştiricileri zorladığı raporda vurgulandı. Çözüm olarak koruyucu hekimliğin güçlendirilmesi ve üniversitelerle ortak projeler geliştirilmesi önerildi.
Pazarlama, algı yönetimi ve ürün markalaşması
Keçi etine ilişkin "koku" önyargısının tüketimi azalttığı, restoran menülerinde keçi ve oğlak etine yeterince yer verilmediği belirtildi. Raporda tadım etkinlikleri, medyada sağlık değerinin anlatılması, agroturizm ve sosyal medya kampanyalarının artırılması, izlenebilirlik ve sertifikasyon sistemlerinin kurulması ve "Toros Oğlağı" gibi bölgesel marka ürünlerin geliştirilmesi önerildi.
Özellikle görsel medyada, sağlık programları ve popüler yapımcı/hekimlerin katkısıyla oğlak etinin sağlık değerinin anlatılması tavsiye edildi.
Eğitim, taşımalı sistem ve teknik destekler
Kırsalda yaşamın devamı için eğitim ve sağlık hizmetlerine erişimin kritik olduğu belirtilerek taşımalı eğitimin yeniden uygulanması gerektiği kaydedildi. Ayrıca melezlemenin kontrol altına alınması, damızlık havuzlarının oluşturulması, halk elinde koruma sürülerinin artırılması, kulak küpeleme kalitesinin yükseltilmesi, sağım makinelerinin desteklenmesi ve küçük aile işletmelerine yönelik özel destek modelleri önerildi.
Kurban döneminde elde kalan hayvanların Et ve Süt Kurumu tarafından alınarak değerlendirilmesi ve çobanların sosyal hayata katılımının güçlendirilmesi için yerel yönetimler ile yetiştirici birlikleri arasında ortak faaliyetlerin düzenlenmesi gerektiği ifade edildi.
Keçiyi yaşatacak 13 öneri
Rapor, keçi varlığının korunması, artırılması ve ekonomiye kazandırılması için şu 13 öneriyi sıraladı:
1. Taşımalı eğitim yeniden uygulanmalıdır.
2. Küçükbaş hayvancılıkta kontrolsüz melezleme yaygın; bu konuda daha fazla yayım ve eğitim faaliyeti yapılmalıdır.
3. İllerde damızlık havuzları oluşturulmalıdır.
4. Halk elinde koruma sürülerinin sayısı arttırılmalıdır.
5. Kadınların ve genç çiftçilerin işletme sahibi olması teşvik edilmelidir.
6. Kulak küpeleri kaliteli üretilmelidir.
7. Örgütlenme yeterli değil; örgütler yetiştiricilerin taleplerine odaklanmalıdır.
8. Sağım makinelerinin kullanımı yaygınlaştırılmalı ve destek verilmelidir.
9. Kırsalda, Bereket projesine benzer bir sistemle hayvan sayısı az olan aile işletmelerinin hayvan sayısı ve ekonomik durumu desteklenmelidir.
10. Uzun yıllar hayvancılık yapan işletmeler ile yeni başlayanlar arasında destek ve teşviklerde fark olmalı; uzun yıllar hayvancılık yapanlara daha düşük faizli kredi sağlanmalıdır.
11. Bölgesel test istasyonları kurularak en iyi erkek materyalin seçilmesine yönelik projeler rutin hale getirilmelidir.
12. Kurban bayramlarında satılamayarak elde kalan hayvanlar kamu tarafından alınarak Et ve Süt Kurumu tarafından değerlendirilmelidir.
13. Merkezi ve yerel yönetimlerce çobanların sosyal aktivitelere dahil edilmeleri sağlanmalı; bu konuda yetiştirici birlikleriyle ortak faaliyetler düzenlenmelidir.
Çalıştay raporu, keçi yetiştiriciliğinin sürdürülebilirliği için hem teknik hem de sosyal politika müdahalelerinin eş zamanlı uygulanmasının önemine dikkat çekiyor. Öneriler, mera yönetimi, mevzuat düzenlemeleri, risk yönetimi, sosyal destekler ve pazarlama stratejilerinin bir arada ele alınması gerektiğini ortaya koyuyor.
KEÇİ
