Ağustos ayında öne çıkan bilimsel gelişmeler
Elif Gültekin Karahacıoğlu - Haber ajansı kaynaklarına göre, Ağustos ayında astronomiden yapay zekâya; gen düzenlemeden paleontolojiye kadar bir dizi dikkat çekici gelişme kaydedildi. AA muhabiri, ay boyunca öne çıkan bilimsel keşif ve ilerlemeleri derledi.
Makak beyni gibi çalışan yeni nesil bilgisayar: Darwin Monkey
Zhejiang Üniversitesi Beyin Zeka Laboratuvarı araştırmacıları, makak maymununun beyin işlevlerini taklit eden bir bilgisayar geliştirdi. Darwin Monkey adı verilen sistem, üçüncü nesil bilgisayar teknolojisi ile görme, duyma, dil ve öğrenme gibi çoklu bilişsel fonksiyonları birleştiriyor. Araştırmacılar, cihazı yapay zekâ uygulamalarıyla test ederek mantıksal çıkarım, içerik üretimi ve matematiksel problem çözme gibi görevleri yerine getirebildiğini tespit etti.
Yeni Jüpiter benzeri gezegen: WISPIT 2b
Leiden Üniversitesi (Hollanda), Galway Üniversitesi (İrlanda) ve Arizona Üniversitesi (ABD) öncülüğündeki ekip, Dünya'dan yaklaşık 430 ışık yılı uzaklıkta, genç bir yıldızın yörüngesinde dönen Jüpiter büyüklüğünde bir gezegen keşfetti. Keşif, Şili'deki Avrupa Güney Gözlemevi'ne ait Çok Büyük Teleskop (VLT) ile gerçekleştirildi ve yeni gezegene WISPIT 2b adı verildi. Araştırmacılar, gezegenin yaklaşık 5 milyon yaşında bir gaz devi olduğunu değerlendiriyor.
Damarlaşmış, çok katmanlı yapay deri geliştirme
Queensland Üniversitesi (Avustralya) araştırmacıları, laboratuvar ortamında damar, sinir, kıl folikülü ve bağışıklık hücrelerini barındıran, gerçek insan derisine en yakın çok katmanlı doku modeli geliştirdi. İnsan cilt hücrelerinin kök hücrelere dönüştürülmesiyle oluşturulan modele, laboratuvarda üretilen küçük kan damarları entegre edilerek kendi dolaşım sistemine sahip bir yapı elde edildi. Bu çalışma, dünya'da ilk kez kan dolaşımına sahip deri dokusu üretimi olarak tanımlandı.
İki yeni genom düzenleme teknolojisi
Çin Bilimler Akademisi Genetik ve Gelişim Biyolojisi Enstitüsü araştırmacıları, hem bitki hem de hayvan hücrelerinde DNA'yı daha hassas değiştirmeyi mümkün kılan iki yeni genom düzenleme teknolojisi geliştirdi. Ekip, özellikle Cre-Lox sisteminin sınırlılıklarına çözümler getirerek büyük DNA parçalarının hassas yerleştirilmesi, bozuk genlerin tamamen değiştirilmesi ve kromozomların ters çevrilmesi veya silinmesi gibi işlemlerde ilerleme kaydettiklerini bildirdi.
James Webb'ten Dünya'ya en yakın yıldız sistemindeki gaz gezegen için izler
NASA'nın James Webb Uzay Teleskobunu kullanan astronomlar, Dünya'ya en yakın yıldız sisteminde bulunan dev gaz gezegene ilişkin yeni işaretler elde etti. Araştırmada, gezegenin kalın bir gaz örtüsüyle kaplı olduğu, ancak yaşama elverişli olmasa bile çevresinde muhtemel yaşanabilir uydular bulunabileceği değerlendirildi.
Norveç'te 46 türe ait yaklaşık 75 bin yıllık kemik kalıntıları
Kuzey Norveç'te bir mağarada yapılan kazılarda, Avrupa Arktik bölgesinde bilinen en eski hayvan topluluğunu temsil eden 46 hayvan türüne ait yaklaşık 75 bin yıllık kemik kalıntıları bulundu. Buluntular arasında kutup ayısı, mors, Grönland balinası, Atlantik kutup martısı, pufla kazı, dağ kar tavuğu ve Atlantik morinası balığı ile birlikte, Avrupa'da daha önce İskandinavya'da rastlanmamış yakalı yaban sıçanı türünün kalıntıları yer aldı.
Çin'de yeni sauropodomorpha türü: Wudingloong wui
Yünnan eyaletinde bulunan kemiklerin analizi, erken Jura dönemine tarihlenen ve Sauropodomorpha kladına ait yeni bir dinozor türünü gösterdi. Yaklaşık 200 milyon yıllık olduğu belirlenen fosil, filogenetik analizlere göre dönemin diğer dinozorlarından ayrışan özellikler taşıyor ve Wudingloong wui adıyla kaydedildi. Bu bulgu, Doğu Asya'da keşfedilen en eski Sauropodomorpha fosili olarak not edildi.
Fas'ta Ankylosaurus ailesinin en eski örneği: Spicomellus afer
Kuzey Afrika'da Fas'ta keşfedilen, yaklaşık 165 milyon yıllık ve 1 metreye kadar uzanan dikenlere sahip dinozor kalıntısı, Ankylosaurus ailesinin bilinen en eski örneği olarak tanımlandı. Tür Spicomellus afer olarak adlandırıldı. Londra Doğa Tarihi Müzesi yetkililerinden Susannah Maidment, dikenlerin kemiğe birleşmiş olmasının şaşırtıcı olduğunu belirterek, bu yapının yaşayan ya da nesli tükenmiş başka bir örneğinde daha önce görülmediğini vurguladı.
Bu gelişmeler, Ağustos ayında bilim dünyasında gözlenen disiplinler arası ilerlemelerin özetini sunuyor. AA muhabiri tarafından derlenen bulgular, uzay araştırmaları, yapay zekâ, biyomedikal mühendislik, genetik ve paleontoloji alanlarındaki farklı araştırma gruplarının katkılarını yansıtıyor.
