Karasu Sulak Alanı'nda ötrofikasyon tehlikesi: 200'ün üzerinde kuş türü risk altında
HÜSEYİN YILDIZ - Ağrı Dağı eteklerinde bulunan ve 200'ün üzerinde kuş türüne ev sahipliği yapan Karasu Sulak Alanı, küresel ısınmanın etkisiyle sulama rejiminde ve su akışında gözlenen düzensizlikler nedeniyle bataklığa dönüşme riskiyle karşı karşıya bulunuyor.
Karasu Sulak Alanı, 5 bin 137 metreyle Türkiye'nin en yüksek noktası olan Ağrı Dağı'nın zirvesindeki buzullarla besleniyor. Buzullardaki küçülme ve su gelişindeki düzensizlikler, alanda ötrofikasyon olarak tanımlanan, sudaki aşırı yosun ve bitki oluşumuna yol açan kirlenme sürecini tetikliyor.
Su yüzeyini kaplayan tabaka ve zincir reaksiyonu
Suyun yüzeyini kaplayan yoğun tabaka, altındaki yaşam üzerinde gözle görülür bir kirliliğe neden oluyor. Uzmanlar, bu durumun müdahale edilmediği takdirde sulak alanın zamanla bataklığa dönüşmesine yol açacak bir zincir reaksiyonunu başlatabileceğini belirtiyor.
Iğdır Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Aysun Altıkat, AA muhabirine yaptığı açıklamada ötrofikasyonun temel nedenini su akış rejimindeki değişim olarak gösterdi. Altıkat, Ağrı Dağı buzulundan gelen su miktarının azalmasının yosunlaşmayı artırdığını vurguladı:
"Suyun içerisine güneş ışığının ve oksijenin girişinin engellenmesiyle ötrofikasyonun çok uzun süre müdahale edilmeden devam etmesi durumunda, orası bir süre sonra bataklık haline gelecek. Çünkü bu bir zincir reaksiyon başlatacak. Yani ötrofike olmuş alanda, üstte yerleşen mavi yeşil alglerin, alta oksijeni almaması neticesinde alttaki canlı hayat sona erecek. Çürüyen organizmalar besin salacak. Salınan besin alglerin oluşmasına neden olacak. Bu alttan bir süre sonra o alanın tamamen bataklığa dönüşmesiyle sonuçlanacak bir zincir reaksiyonu başlatacak."
Özel inceleme ve müdahale gerekliliği
Altıkat, Iğdır'daki sulak alanların her birinin özgün özellikler taşıdığını ve Karasu'nun göç yolu üzerinde pek çok kuşa ev sahipliği yapan, endemik türlerin bulunduğu özel bir alan olduğunu vurguladı. Bu nedenle alanda meydana gelen değişimlerin sıradan bir gözlemle değil, özel olarak mercek altına alınarak incelenmesi gerektiğini söyledi.
Müdahale önerileri arasında alanın temizlenmesi yer alıyor. Altıkat, ötrofikasyonun ilerlemesini durdurmak için şu adımların atılması gerektiğini belirtti: "Burayı temizlemek için önce dip çamurunun, sonra yüzeydeki yosunların peyderpey temizlenmesi gerekiyor ki zincir reaksiyon başlayıp da orayı bataklığa kadar sürüklemesin."
Uzman uyarıları, Karasu Sulak Alanı'nın korunması için acil değerlendirme ve müdahale planlarının oluşturulmasının önemine işaret ediyor.
Ağrı Dağı eteklerinde bulunan ve 200'ün üzerinde kuş türüne ev sahipliği yapan Karasu Sulak Alanı, küresel ısınmanın etkisiyle bataklığa dönüşme tehlikesi altında bulunuyor.
