AB Komisyonu, İsrail'e yönelik yaptırım teklifinin detaylarını paylaştı
Avrupa Birliği Komisyonu, Komisyondan üst düzey bir yetkilinin verdiği bilgiye göre, teklifinin AB üye ülkeleri tarafından onaylanması halinde İsrail'in AB'ye ihracatının yüzde 37'sinin yeni gümrük vergilerinden etkileneceğini açıkladı. Yetkili, önerinin ayrıca ikili işbirliği kapsamında toplamda yaklaşık 15,5 milyon avronun dondurulmasını öngördüğünü bildirdi.
Hedeflenen programlar
Komisyonun bağlı programları arasında, üye ülkeler ile İsrail makamlarını kamu yönetimi, mevzuat, enerji ve iklim politikası, istatistik gibi alanlarda teknik uzmanlık paylaşımı için eşleştiren ve 'twinning' olarak adlandırılan kurumsal işbirliği programları bulunuyor. Yetkili, bu programların Komisyonun kendi yaptırımları kapsamında hedef alınacağını belirtti.
Ayrıca, Abraham Anlaşmaları çerçevesinde bölgesel entegrasyonu destekleyen projelerin finanse edildiği 'bölgesel tesis' de askıya alınacak. Yetkili, 'İsrail'e yönelik 2025 yılı için tahsisat yaklaşık 6 milyon avro' dedi ve bu tahsisatın henüz üye devletlerin onayına sunulmadığını, dolayısıyla askıya alınacağını vurguladı.
Mali etkiler ve mevcut taahhütler
Yetkili, 2020-2024 döneminde söz konusu iki alanda toplam 14 milyon avro ayrıldığını, bunun 4,3 milyon avrosunun halihazırda sözleşmeye bağlandığını ve yaklaşık 9,5 milyon avronun ise henüz sözleşmeye bağlanmadığını, bu kalan tutarların da dondurulacağını kaydetti.
Ticaret tercihleri ve uygulanacak düzenleme
Komisyonun önerisinin, AB-İsrail Ortaklık Anlaşması'nın sadece ticarete ilişkin bölümlerini ve kısmen hedef alacağı belirtildi. Yetkili, bu tür anlaşmaların serbest ticaret alanı oluşturduğunu ve malların serbest dolaşımını sağladığını anımsatarak, 'Bugün odaklandığımız konu da bu. Önemli bir hususu netleştireyim. İsrail ile ticareti askıya almayı önermiyoruz. İsrail ile ticaret tercihlerini askıya almayı öneriyoruz' ifadesini kullandı. Bu durum, ticaretin tamamen durmayacağı; ancak tercihlerin kaldırılması nedeniyle işlemlerin farklı koşullarda, örneğin yeni gümrük vergileri ile sürdürüleceği anlamına geliyor.
Yetkili, Komisyonun teklifinin AB Konseyi'nde nitelikli çoğunluğu bulup bulmayacağı konusunda spekülasyon yapmayacağını belirtti. Kabul edilmesi halinde tedbirlerin bildirimden itibaren 30 gün sonra yürürlüğe gireceği ifade edildi.
Siyasi hedefler ve mevcut yaptırım tasarıları
Komisyon yetkilisi, işgal altındaki Filistin topraklarını gasbeden İsrailliler ile onların şiddet eylemlerinden sorumlu tutulduğu belirtilen iki bakan, Itamar Ben-Gvir ve Bezalel Smotrich hakkında halihazırda sunulmuş bir yaptırım önerisi bulunduğunu hatırlattı ve bu konuda 'yeni bir ivme' olduğunu kaydetti.
Komisyona göre, önerilen tedbirler teknik ve mali işbirliği hatlarını hedef alarak AB-İsrail ilişkilerinde belirli alanlarda kısıtlamalar getirmeyi amaçlıyor; bu adımların kapsamı ve uygulanması ise nihai olarak üye devletlerin kararına bağlı olacak.
