AB Doğu Kanadı Zirvesi Helsinki'de toplandı
Avrupa Birliği içindeki Doğu Kanadı ülkelerinin liderleri, Finlandiya’nın başkenti Helsinki’de düzenlenen ilk "Doğu Kanadı Zirvesi"nde bir araya geldi. Zirve sonucunda yayımlanan ortak bildiride Rusya "bir numaralı, doğrudan ve uzun vadeli tehdit" olarak tanımlandı ve 13 maddelik bir ortak metin kabul edildi.
Katılımcılar
Zirveye katılan liderler şunlardır: Finlandiya Başbakanı Petteri Orpo, İsveç Başbakanı Ulf Kristersson, Polonya Başbakanı Donald Tusk, Estonya Başbakanı Kristen Michal, Letonya Başbakanı Evika Silia, Litvanya Devlet Başkanı Gitanas Nauseda, Romanya Cumhurbaşkanı Nicuor Dan ve Bulgaristan Başbakanı Rosen Jelyazkov.
Liderlerin öne çıkan mesajları
Finlandiya Başbakanı Petteri Orpo açılış konuşmasında Rusya’yı bugünkü ve öngörülebilir gelecekte de bir tehdit olarak nitelendirerek, "İşte bu nedenle iş birliğimizi güçlendiriyoruz. Ortak güvenliğimizi ve Doğu Kanadı’ndan başlamak üzere Avrupa’nın savunmasını güçlendirme yönünde bir siyasi iradeyi paylaşıyoruz" dedi. Orpo, ayrıca Karadeniz projesi için AB düzeyinde bir ortak konsept üzerinde çalışmayı kabul ettiklerini ve Finlandiya'nın bu projede öncü rol üstlenmeye hazır olduğunu açıkladı.
Estonya Başbakanı Kristen Michal, Avrupa güvenliğinin Ukrayna ile doğrudan bağlantılı olduğunu vurgulayarak, "Rusya, Ukrayna’da stratejik olarak yenilgiye uğramazsa, tehdit sınırlarımıza dayanacaktır" ifadelerini kullandı. Michal, Rusya’nın dondurulmuş varlıklarının Ukrayna’ya tazminat kredisi olarak kullanılması yönünde ilerleme sağlanması gerektiğini belirtti.
Letonya Başbakanı Evika Silia, zirvede farklı AB araçlarının nasıl kullanılacağı ve Doğu Kanadı formatının daha sık kullanılmasının ele alındığını söyleyerek, katılımcıların önceliklerinin AB düzeyinde tanınması ve mali destek sağlanması için çaba göstereceklerini belirtti.
Romanya Cumhurbaşkanı Nicuor Dan, Rusya’nın barış sağlansa dahi kalıcı bir tehdit olmaya devam edeceğini vurguladı ve amaçlarının NATO ve AB programlarını operasyonel kabiliyetlere dönüştürmek olduğunu ifade etti. Polonya Başbakanı Donald Tusk ise doğu sınırlarının korunmasının artık ortak Avrupa sorumluluğu haline geldiğini kaydetti.
Ortak bildiri ve öncelikler
Liderler tarafından yayımlanan 13 maddelik ortak bildirinin ilk maddesi, Rusya’nın Avro-Atlantik bölgesindeki barış ve istikrar açısından "bir numaralı, doğrudan ve uzun vadeli tehdit" olduğuna işaret ediyor. Bildiride ayrıca Rusya’nın hedefleri, artan hibrit saldırı ve sabotaj eylemleri ile mücadele, Ukrayna’da adil ve kalıcı bir barışın desteklenmesi ve savunma harcamalarına bağlılık gibi hususlar yer aldı.
Ortak metin, AB’nin doğu sınırının savunulmasının sadece münferit kabiliyetlere dayandırılamayacağını, bunun yerine kapsamlı bir çerçeve ve çok alanlı bir kapasite gerektirdiğini vurguluyor. Katılımcılar, Avrupa’nın ortak savunma projeleri ve programlarını destekleme taahhüdünü de bildirdi.
Gelecek adımlar ve koordinasyon
Zirvede alınan kararların uygulanması için Savunma Bakanlıkları düzeyinde ve teknik çalışma gruplarıyla ilave toplantıların yapılması öngörülüyor. Liderler, AB içindeki çabaların NATO içindeki çabalarla tamamlayıcı olmasının önemine dikkat çekti. Doğu Kanadı formatının daha sık kullanılması ve AB düzeyinde önceliklendirme talebi, bölgesel güvenliğin güçlendirilmesi yönündeki temel adımlar arasında yer aldı.
Sonuç: Helsinki'deki ilk Doğu Kanadı Zirvesi, bölgesel dayanışmayı ve ortak savunma yaklaşımlarını ileri taşımaya yönelik somut adımların atılmasını hedefleyen bir çerçeve sunuyor; kabul edilen ortak bildiri ise Avrupa'nın doğu sınırlarının savunulmasına ilişkin politik ve operasyonel bir gündem belirliyor.
AB'DEKİ DOĞU KANADI ÜLKELERİ İLK KEZ ZİRVE DÜZENLEDİ
