17 Ağustos 1999 Marmara Depremi'nin 26. yılı: Kayıplar, hasar ve kentsel dönüşüm
Kadir YILDIZ - Merkez üssü Kocaeli'nin Gölcük ilçesi olan ve o dönem "asrın felaketi" diye nitelendirilen 17 Ağustos 1999 tarihli Marmara Depremi'nin üzerinden 26 yıl geçti.
Depremin büyüklüğü ve etkilediği süre
AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, deprem 17 Ağustos 1999 saat 03.02'de, 7,4 büyüklüğünde ve yaklaşık 45 saniye sürerek Kocaeli, Yalova, Sakarya, İstanbul ve Düzce'de geniş çaplı yıkıma yol açtı.
Can kaybı, yaralılar ve etkilenen nüfus
TBMM Deprem Riskinin Araştırılarak Deprem Yönetiminde Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu'nun Temmuz 2010 tarihli raporuna göre depremde 17 bin 480 kişi hayatını kaybetti, 43 bin 953 kişi yaralandı. Yaklaşık 200 bin kişi evsiz kaldı ve 16 milyona yakın kişi değişik düzeylerde etkilendi.
Maddi hasar ve yıkılan yapılar
Raporda, 66 bin 441 konut ve 10 bin 901 iş yeri'nin yıkıldığı, 285 bin 211 konut ve 42 bin 902 iş yeri'nde hasar tespit edildiği belirtildi.
İstanbul özelinde, ilk kayıtlarda 454 kişinin yaşamını yitirdiği bildirildi; Yalova, Düzce ve Gölcük'ten kentteki hastanelere getirilen yaralılardan ölenlerle birlikte bu sayı 981'e çıktı. İstanbul'da 1.880 kişi yaralanırken yaklaşık 41 bin konut ve iş yerinde hasar oluştu; 18 bin 162 konut orta ve ağır hasar nedeniyle oturulamaz hale geldi.
Eğitim ve kamu altyapısında da ciddi zararlar görüldü: 3 bin 171 okuldan 820'si hasar gördü; bunların 118'i orta, 13'ü ağır hasarlı olarak belirlendi. Yaklaşık 10 bine yakın kamu binasından 1.137'sinde az, 387'sinde orta, 37'sinde ağır hasar tespit edildi.
Avcılar'daki yıkım örneği
İstanbul'da depremden en çok zarar gören ilçelerden biri olan Avcılar'da 270 kişi hayatını kaybetti; yüzlerce kişi yaralandı. İlçede 1.823 konut ve 326 iş yeri yıkıldığı ya da ağır hasar gördüğü, 5.106 konut ve 872 iş yeri'nde orta hasar, 3.685 konut ve 461 iş yeri'nde hafif hasar meydana geldi.
Kentsel dönüşüm ve güçlendirme çalışmaları
Bakanlıklar ile TOKİ ve diğer kurumların işbirliğinde yürütülen kentsel dönüşüm çalışmalarıyla depremin yaralarının büyük oranda sarıldığı bildiriliyor. TOKİ, belediye ve özel sektör tarafından yıkımın yaşandığı kentlerde deprem yönetmeliğine uygun yeni konutlar inşa edildi. Başta okullar ve hastaneler olmak üzere, hafif hasarlı kamu binaları depreme karşı güçlendirildi.
Bu veriler ve uygulanan çalışmalar, depremin yol açtığı insan kaybı ve altyapı zararlarının tespitine yönelik resmi raporlar ışığında derlenmiştir.
