Yeni yılda daha iyi uyku: Nöroloji Uzm. Dr. Elif Sarıönden Gencer'den 7 öneri
Memorial Antalya Hastanesi Nöroloji Bölümü'nden Uzm. Dr. Elif Sarıönden Gencer, yapılan araştırmaların milyonlarca insanın haftada birkaç gece kaliteli uyku alamadığını gösterdiğini belirtti. Bu durumun iş verimliliğini düşürdüğünü ve çalışanların yüzde 70'inin kariyerlerinde en az bir kez kötü uyku nedeniyle işe gidemediğinin saptandığını hatırlattı. Günümüzün 7/24 çalışma kültürü, akıllı telefonlar, sosyal medya ve stresin uykuyu en çok etkileyen faktörler olduğunu vurguladı.
Akıllı saatler ve uyku takip uygulamalarından elde edilen verilere göre Türkiye'de her üç yetişkinden birinin uyku sorunu yaşadığı; pandemi sonrası dönemde kötü uyku kalitesinin daha da yaygınlaştığı ifade edildi. Stres, kaygı ve düzensiz çalışma saatleri yetersiz uykunun başlıca nedenleri arasında sayıldı.
Uzm. Dr. Elif Sarıönden Gencer şöyle dedi: "Kronik uykusuzluk, alzaymır ve parkinson gibi nörolojik hastalık riskini artırır, beyin toksinlerini temizleyen uyku evreleri bozulduğunda hasar birikir."
Uykusuzluğun sağlık üzerindeki gizli tehlikesi
Uykusuzluğun bağışıklığı zayıflattığını ve enflamasyonu artırdığını belirten Dr. Sarıönden Gencer, bunun aşağıdaki kronik hastalıklara zemin hazırladığını söyledi.
Kalp ve damar hastalıkları: Uyku apnesi gibi bozukluklar hipertansiyon ve kalp krizi riskini yükseltiyor.
Ruh sağlığı: Depresyon ve anksiyete ile doğrudan bağlantılı; uykusuzluk hem neden hem sonuç olabiliyor.
Obezite ve diyabet: Hormon dengesi bozuluyor, iştah artıyor.
Kaza riski: Gündüz uykululuk, trafik ve iş kazalarını tetikliyor.
Alzaymır-demans: Son araştırmalar, kronik uykusuzluğun beyinde alzaymır plaklarını biriktirdiğini; özellikle yaşlılarda uyku kalitesi düşüşünün demans riskini artırdığını gösteriyor.
Uyku hijyeni: İlaçsız iyileşme ve 7 öneri
Dr. Sarıönden Gencer, birçok kişinin ilaç kullanmadan uyku sorunlarını çözebileceğini belirterek şu önerileri sıraladı.
Düzenli saatler tutun: Hafta sonları da dahil olmak üzere her gün aynı saatte yatıp kalkın; biyolojik saatiniz düzelecektir.
Yatak odasını uyku için hazırlayın: Karanlık, sessiz ve serin (18-22C) bir ortam sağlayın; yatakta televizyon izlemeyin ve telefondan uzak durun.
Akşam rutinleri oluşturun: Yatmadan 1-2 saat önce ekranlardan uzaklaşın; ılık duş, hafif okuma veya meditasyon yardımcı olabilir.
Kafein ve ağır yemeklere dikkat: Öğleden sonra kafein almayın, akşam yemeğini hafif tutun.
Gündüz hareket edin: Haftada en az 3 gün, 30 dakika yürüyüş veya egzersiz yapın; ancak yatmadan 4-6 saat önce bitirin.
Gündüz uykusunu sınırlayın: Şekerlemeler 20-30 dakikayı aşmasın ve öğleden önce yapılmasına dikkat edin.
Stres yönetimi: Günlük kaygıları yatak odasına taşımayın; gerektiğinde profesyonel destek alın.
Uyku apnesi şüphesi varsa: Uzmana başvurun ve uyku testi yaptırın.
"2025'te akıllı saatler, uyku takip cihazları sayesinde uykuyu daha iyi izleyebilmekteyiz. Ama asıl değişim, uykuyu önceliklendirmektir. Sağlığımızı gece kaybediyoruz ama gece kazanmak da elimizdedir. Kaliteli uyku en iyi ilaçtır," diye konuştu.
MEMORİAL ANTALYA HASTANESİ NÖROLOJİ BÖLÜMÜ’NDEN UZM. DR. ELİF SARIÖNDEN GENCER
