Yeni nesilde yazı yazma becerisinde zayıflama gözlemleniyor
Çeşitli etkenler çocuklarda yazı bozukluğuna yol açarken, uzmanlar yeni neslin yazı yazmakta zorlandığını belirtiyor. Yazı yazmanın parmak ve bileklerdeki küçük, hassas kas hareketlerini gerektiren ince motor becerisi ile doğrudan ilişkili olduğu vurgulanıyor. Sürekli ekranla vakit geçiren çocuklarda bu becerinin gelişmemesi, zamanla yazı yazma güçlüğüne ve dolayısıyla yazı bozukluğuna neden olabiliyor.
Uzman değerlendirmesi
Necmettin Erbakan Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ercan Yılmaz konuyu şu şekilde özetliyor: İnsanlar yazı yazma sürecinde sahip olduğu duyguyu, düşünceyi, fikri simgelerle ifade etmeye çalışır. Ama yazı yazma süreci fiziksel, duyusal ve zihinsel bir beceri de gerektirir. Bu beceriler çoğu zaman öğrenciye bir takım zorluklar da çektirebilir. Bu zorluklar zamanla öğrencinin bir yazı bozukluğuna sebep olabilir.
Prof. Dr. Ercan Yılmaz, ekran kullanımının etkisini şöyle ifade ediyor: mavi ekranın etkisi diyorum ben buna. Yani çocuklar küçük yaştan itibaren mavi ekranla karşı karşıya. Bu mavi ekranlar çocuklarda devamlı orayla haşır neşir olduğundan dolayı yazı yazması için gerekli olan el, kol becerisi gelişmiyor. Bu zamanla gelişmediği için de bunlara ince motor becerisi diyoruz, ince motor becerisi gelişmediği için de zamanla çocuk yazı yazmakta bir zorluk çekebilir ve bu yazı bozukluğuna sebep olabilir.
Yazı yazmayı zorlaştıran başlıca etkenler
Uzman, yazı bozukluğuna katkıda bulunan diğer faktörleri de sıralıyor: kırmızı kalem etkisi olarak tanımlanan, öğrenme sürecinde sık ve sert değerlendirme uygulamalarının yarattığı korku; eğitimde yoğun olarak kullanılan çoktan seçmeli test temelli ölçme değerlendirme uygulamalarının yazma isteğini azaltması; ayrıca kısa mesajlar, emojiler ve görseller gibi iletişim biçimlerinin fiziksel yazıyı daha zahmetli hale getirmesi.
Prof. Dr. Ercan Yılmaz, dikkat ve konsantrasyon eksikliğinin de yazı bozukluğuna zemin hazırladığını belirtiyor: Şu anda okullara baktığımız zaman çocuklarımızda dikkat ve konsantrasyon bozukluğuna sahip olan öğrencilerin oranı yüzde 11 civarında. Hatta pandemi döneminde ciddi bir artış meydana geldi. Öğretmenler çocukların dikkat süresinin kısaldığını dile getiriyor. Yazı yazmak da bir dikkat ve konsantrasyon gerektirdiği için bu dikkati ve konsantrasyonu gösteremeyen öğrencilerde bir yazı bozukluğu ortaya çıkabilir.
Doküman fazlalığı da önemli bir faktör. Yardımcı kitaplar, testler, fotokopiler ve akıllı defter uygulamaları arasında çocuklar yazı yazmaya yeterince zaman ayıramayabiliyor; bu da yazı pratiğinin azalmasına ve bozukluğa yol açabiliyor.
Yazı yazmanın öğrenme ve bilişsel etkileri
Prof. Dr. Ercan Yılmaz, yazı yazmanın öğrenme süreci üzerindeki olumlu etkilerini vurguluyor: Biz yazı yazarken beynimizin bazı bölgelerinde aktivite oluyor. Öğrenme dediğimiz şey aslında beyinde meydana gelen bir kimyasal değişimdir. Yani çocuk öğrenme sürecinde yazı da yazarsa hem beyni daha iyi gelişiyor hem de öğrenmesinin niteliğini de arttırıyor. Yazı yazmak aynı zamanda hatırlamayı sağlar ve akademik başarıyı olumlu etkiler.
Yılmaz ayrıca yazı yazmanın stratejik bir eylem olduğuna dikkat çekiyor: çocuğun ders sırasında stratejik not alması derse katılımı artırıyor ve gelen bilgiyi kendi cümlesiyle ifade etmesini sağlıyor. Yazı yazmak aynı zamanda fikri bir eylemdir; düşünceleri yazılı hâle getirmek beyin gelişimine katkı sunuyor. Tablet ve akıllı telefonlarla gelen sesli mesaj ve kayıt alma alışkanlıkları ise yazıya karşı isteksizlik oluşturabiliyor ve zamanla yazı bozukluğunu tetikleyebiliyor.
Sonuç: Uzmanlar, ekran yoğunluğu, dikkat sorunları ve eğitim uygulamalarındaki yönelimlerin çocukların yazı yazma pratiğini sınırladığını, bunun da yazı bozukluğuna yol açabileceğini belirtiyor. Bu durum, hem ince motor becerilerin desteklenmesini hem de yazma pratiğini teşvik eden eğitim yaklaşımlarının önemini öne çıkarıyor.
YAZI YAZMA SÜRECİNİN FİZİKSEL, DUYUSAL VE ZİHİNSEL BİR BECERİ GEREKTİRDİĞİNİ BELİRTEN UZMANLAR, ÖĞRENCİNİN YAZI BOZUKLUĞUNA SEBEP OLABİLECEK BİR TAKIM DEĞİŞKENLERİN VE ETKENLERİN OLDUĞUNU BUNLARDAN BİRİNİN DE MAVİ EKRAN OLDUĞUNU BELİRTTİ.
