Vertigo, sizin veya etrafınızdakilerin döndüğünü hissetmenize neden olan bir baş dönmesi türüdür. Vertigo, sadece baş dönmesi değil, aynı zamanda bulantı, kusma, terleme, kulak çınlaması, işitme kaybı, görme bozukluğu gibi belirtilere de yol açabilir. Vertigo, kendi başına bir hastalık değil, altta yatan bir hastalığın belirtisi olabilir. Peki masum gibi görünen bu tehlikeli hastalık neden olur? Nasıl geçer ve en çok kimlerde görülür? İşte detaylar...
VERTİGO NEDEN OLUR?
Vertigo, genellikle iç kulak, beyin veya bu ikisi arasındaki sinir yollarında meydana gelen bir sorundan kaynaklanır. İç kulak, vücudun denge sistemini kontrol eder. İç kulakta bulunan sıvı ve kristaller, başın hareketlerini algılar ve beyne iletir. Bu sayede vücut dengesini korur. Ancak bazen bu sistem bozulabilir. İç kulakta iltihaplanma, enfeksiyon, kristallerin yer değiştirmesi, kan akışının azalması, tümör gibi durumlar vertigoya neden olabilir.
Beyin, iç kulaktan gelen sinyalleri yorumlar ve vücudun uygun şekilde hareket etmesini sağlar. Beyinde meydana gelen kanama, inme, migren, tümör, multipl skleroz gibi hastalıklar da vertigoya yol açabilir. İç kulak ve beyin arasındaki sinir yolları, bu iki organın iletişimini sağlar. Bu sinir yollarında meydana gelen hasar, iltihap, enfeksiyon, sıkışma gibi durumlar da vertigonun nedenleri arasındadır.
VERTİGO NASIL GEÇER?
Vertigonun tedavisi, altta yatan nedenine göre değişir. Öncelikle vertigonun neden kaynaklandığını belirlemek için doktora başvurmak gerekir. Doktor, hastanın şikayetlerini dinleyip, fizik muayene ve gerekli testleri yaparak tanı koyar. Vertigonun tedavisinde kullanılan yöntemler şunlardır:
İlaç tedavisi
Vertigonun belirtilerini azaltmak için antiemetik, antihistaminik, antikolinerjik, kortikosteroid, antikonvülzan, betahistin gibi ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlar, baş dönmesi, bulantı, kusma, kulak çınlaması gibi şikayetleri hafifletir. Ancak ilaç tedavisi, vertigonun nedenini ortadan kaldırmaz. Bu nedenle doktorun önerdiği doz ve sürede kullanılmalıdır.
Manevra tedavisi
Vertigonun en sık görülen nedenlerinden biri olan benign paroksismal pozisyonel vertigo (BPPV), iç kulaktaki kristallerin yer değiştirmesi sonucu oluşur. Bu durumda, başın belirli açılarda hareket ettirilmesiyle, kristallerin normal yerlerine geri döndürülmesi amaçlanır. Bu işlem, doktor tarafından yapılabilir veya hastaya öğretilerek evde uygulanabilir. Manevra tedavisi, BPPV’nin tedavisinde oldukça etkili ve güvenli bir yöntemdir.
Fizik tedavi
Vertigo, denge bozukluğuna neden olduğu için, hastanın günlük yaşamını olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle, hastanın denge sistemini güçlendirmek ve baş dönmesi ataklarını önlemek için fizik tedavi uygulanabilir. Fizik tedavi, vestibüler rehabilitasyon adı verilen özel bir egzersiz programından oluşur. Bu program, hastanın durumuna göre kişiselleştirilir ve denge, koordinasyon, göz hareketleri, baş hareketleri gibi alanları kapsar. Fizik tedavi, vertigonun tedavisinde ve önlenmesinde önemli bir rol oynar.
Cerrahi tedavi
Vertigo, bazen cerrahi müdahale gerektiren ciddi hastalıkların belirtisi olabilir. Örneğin, iç kulakta veya beyinde meydana gelen tümörler, vertigoya neden olabilir. Bu durumda, tümörün alınması için cerrahi tedavi uygulanabilir. Cerrahi tedavi, diğer yöntemlerin yetersiz kaldığı veya hastanın hayatını tehdit ettiği durumlarda tercih edilir.
VERTİGO İÇİN EVDE NE YAPMALI?
Vertigo, tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Ancak tedavi sürecinde veya tedavi sonrasında, hastanın evde uygulayabileceği bazı önlemler de vardır. Bu önlemler, vertigonun şiddetini azaltmak ve tekrarlamasını önlemek için faydalı olabilir. İşte vertigo için evde yapılması gerekenler:
* Baş dönmesi atakları sırasında, sakin bir ortamda oturun veya yatın. Hareket etmeyin veya ani baş hareketleri yapmayın. Gözlerinizi kapatın veya sabit bir noktaya bakın. Derin nefes alın ve gevşeyin.
* Baş dönmesi atakları geçtikten sonra, yavaşça hareket etmeye başlayın. Kalkarken veya eğilirken dikkatli olun. Düşme riskini azaltmak için destek alın veya birine tutunun.
* Baş dönmesi ataklarını tetikleyebilecek faktörlerden kaçının. Bunlar arasında, stres, sigara, alkol, kafein, tuz, şeker, çikolata, peynir, turşu gibi gıdalar sayılabilir. Ayrıca, çok sıcak veya çok soğuk ortamlar, parlak ışıklar, yüksek sesler, kalabalık yerler de baş dönmesine neden olabilir.
* Sağlıklı bir yaşam tarzı benimseyin. Düzenli egzersiz yapın, yeterli uyuyun, bol su için, dengeli ve sağlıklı beslenin. Bu şekilde, vücudunuzun direncini artırabilir ve vertigonun olumsuz etkilerini azaltabilirsiniz.
*Doktorunuzun önerdiği ilaçları düzenli olarak kullanın. İlaçlarınızı atlamayın veya dozunu değiştirmeyin. İlaçlarınızın yan etkileri veya etkileşimleri hakkında doktorunuzdan bilgi alın. İlaçlarınızı bırakmadan önce doktorunuza danışın.
*Doktorunuzun önerdiği manevra veya fizik tedavi egzersizlerini evde uygulayın. Bu egzersizler, vertigonun tedavisinde ve önlenmesinde çok önemlidir.
VERTİGO BELİRTİLERİ NELERDİR?
Vertigonun birçok belirtisi vardır. İşte bu sinsi hastalığın en belirgin belirtileri:
* Baş dönmesi, sallanma, sersemleme veya yalpalama hissi
* Bulantı, kusma, terleme veya baş ağrısı
* Kulak çınlaması, işitme kaybı veya kulakta dolgunluk hissi
* Görme bozukluğu, çift görme veya gözlerde titreme
* Denge kaybı, düşme veya yürüme güçlüğü
* Konuşma, yutma veya yüz hareketlerinde bozulma
* Bilinç kaybı, bayılma veya nöbet.
Vertigo, farklı hastalıkların belirtisi olabileceği için, bu belirtilerden herhangi birini yaşayan kişinin, derhal doktora başvurması gerekir.
