Uzmanlardan uyarı: Yapay zeka estetik beklentilerini gerçeklikten koparıyor
Yapay zeka (YZ) uygulamalarının estetik beklentiler üzerindeki etkisi, plastik cerrahlar arasında dikkat çeken bir sorun haline geldi. İstinye Üniversitesi (İSÜ) Medical Park Hastanesi Plastik, Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Yakup Çil ve Medipol Bahçelievler Üniversite Hastanesi Doç. Dr. Burak Özkan, telefon ve bilgisayar uygulamalarıyla oluşturulan değişikliklerin hastaların beklentilerini gerçekçilikten uzaklaştırdığını vurguluyor.
Gerçeklik dışı beklentiler ve olası psikolojik etkiler
Prof. Dr. Yakup Çil, son dönemde hastaların kendi yüz ve vücut görüntülerini yapay zekâ ile değiştirip, bu yapay görüntülerin aynısını cerrahi olarak beklediklerini belirtiyor: “Son dönemde yapay zekayla kendi yüzünde, vücudunda değişiklikler yaptırıp ‘Hocam dudağımı böyle yapar mısınız, yüzümün şeklini bu hale getirir misiniz?’ diye talepler meydana gelmeye başladı.”
Çil, bu tür gerçeklik dışı görüntülerin ileride hayal kırıklıkları ve büyük ruhsal depresyonlara yol açabileceğini, özellikle sosyal medyada aktif 20-30 yaş aralığındaki gençlerde bu beklentinin yaygınlaştığını ifade ediyor.
Ameliyatın sınırları: Anlık uygulama sonuçları ile cerrahi gerçeklik farklı
Doç. Dr. Burak Özkan, cerrahların yapay zekayı ameliyat planlamasında öngörülebilirliği artırmak için kullandıklarını ancak uygulama mağazalarındaki YZ programlarının tıbbi sonuçları her zaman doğru yansıtmayabileceğini vurguluyor. Özkan şu uyarıda bulunuyor: “Bu güzellik uygulamaları, application’lar olsun, her zaman tıbbi neticesi olacak ya da öngörülebilecek sonuçları göstermiyor. Hastaların yanılmasına neden oluyorlar.”
Özkan, hastaların telefonlarındaki uygulamalarla yaptığı saniyelik görsel değişimlerin, gerçekte saatler süren ameliyatlarla veya bazı durumlarda hiç mümkün olmayabilecek müdahalelerle karıştırılmaması gerektiğini belirtiyor. Ayrıca hastanın iç hastalıkları, kullandığı ilaçlar ve genetik yatkınlıklar gibi faktörlerin iyileşme sürecini etkilediğini, YZ'nin bunları hâlen öngöremediğini hatırlatıyor.
Yumuşak doku, sosyal medya ve sağduyu çağrısı
Özkan, bilgisayar programlarıyla yumuşak dokunun yönetilemeyeceğini vurgulayarak, “Bilgisayar programlarıyla yumuşak doku yönetilemez.” diyor. Sosyal medyanın estetik trendlerini hızla yaydığı, estetik yaş ortalamasının geriye çekilmesine neden olduğu ve uygunsuz uygulamaların kulaktan kulağa yayılmasının ciddi bir sağlık sorunu oluşturabileceği uyarısında bulunuyor.
Her iki uzman da, estetik girişimlerde plastik cerrah veya dermatolog dışındaki uygulamalardan kaçınılması gerektiğini ve hastaların beklentilerinin gerçekle bağdaşır olmasının önemini vurguluyor.
Sonuç ve öneriler
Uzmanlar, yapay zekâ destekli görsellerin estetik beklentileri çarpıtabileceği ve bunun psikolojik ve sağlık boyutunda olumsuz sonuçlara yol açabileceği konusunda uyarıyor. Hastalar için önerilen yaklaşım; cerrahla ayrıntılı istişare ederek gerçekçi hedefler belirlemek ve yalnızca yetkin sağlık profesyonellerinden danışmanlık ve uygulama almak şeklinde özetleniyor.
PROF. DR. YAKUP ÇİL
