Sahte alkol uyarısı: Erken dönemde yanıltıcı belirtiler, ilerleyince ağır sonuçlar
Yılbaşı öncesinde Türkiye’nin birçok noktasında ele geçirilen sahte alkoller ve artan vakalar üzerine uzmanlar, tüketicilere uyarılarda bulundu. Metil alkol (metanol) kaynaklı zehirlenmelerin başlangıçta normal alkol sarhoşluğuna benzediği, ancak ilerleyen süreçte görme bozukluğu, böbrek yetmezliği ve ölümle sonuçlanabilecek tablolara yol açabildiği belirtildi.
Metanolün etkileri ve zamanlaması
İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Acil Tıp Ana Bilim Dalı’ndan Doç. Dr. Afşin İpekci, sahte alkolün odunun damıtılmasıyla elde edilen ve "odun ruhu" olarak bilinen metil alkol olduğunu hatırlattı. Doç. Dr. İpekci, metanolün vücutta zehirli ürünlere dönüşmesinin genellikle 6-8 saatlik bir gecikmeyle başladığını, bu nedenle erken dönemdeki sarhoşluk hissinin tüketicileri yanıltabildiğini söyledi.
İlerleyen safhalarda ilk olarak görme kaybı, bulanık görme veya çift görme gibi belirtiler ortaya çıkabiliyor; takip eden süreçte şuur değişikliği, hipotansiyon, böbrek yetmezliği ve koma gibi daha ciddi tablolar gelişebiliyor.
Tedavi yaklaşımları ve acil başvuru önemi
Doç. Dr. İpekci, tedavinin önce destek tedaviyle başladığını, metanol zehirlenmesinde kullanılan iki önemli antidot olduğunu ve bunlardan birinin etanol (kontrollü kullanım) olduğunu belirtti. Metabolitler oluşmuş ve geç dönemde başvurulmuş vakalarda ise diyaliz gerektiğini vurguladı.
Uzm. Dr. İlhami Demirel (Biruni Üniversite Hastanesi Acil Tıp Bölümü) da hastadan alınan öykünün tanıda belirleyici olduğunu, kaynağı bilinmeyen alkol alımının şüphe uyandırması gerektiğini söyledi. Her iki uzman da erken başvurunun hastaya sağlanabilecek faydayı artırdığını ifade etti.
Gözlemler ve risk grubuna ilişkin notlar
Doç. Dr. İpekci, sahte alkol vakalarında genellikle insanların başlangıçta sarhoşluğu normal karşılayıp hastaneye geç başvurduklarını, görme bozukluğu nedeniyle gelen vakalarda metil alkol saptandığını aktardı. Vakaların çoğunluğunun erkeklerde ve orta yaş grubunda görüldüğünü belirterek, "Bir defadan bir şey olmaz dememeleri lazım, sahte alkol öldürücü" uyarısında bulundu.
Uzm. Dr. Demirel, gözlemledikleri hasta grubunun genellikle 30-60 yaş arası, ağırlıklı erkek olduğunu, ek hastalıkların durumları daha da kötüleştirebileceğini söyledi. Her iki uzman da yılbaşı dönemi yaklaşırken bilinmeyen kaynaklı alkollere karşı dikkatli olunması gerektiğini vurguladı.
Tüketicilere öneri: Bilinmeyen veya kaynağı şüpheli alkoller tüketilmemeli; kusma, baş ağrısı, görme bozukluğu gibi şikayetler varsa vakit kaybetmeden acil servise başvurulmalıdır.
UZM. DR. İLHAMİ DEMİREL
