Uluslararası Adalet Divanı'ndan Önemli Danışma Görüşü
Uluslararası Adalet Divanı (UAD), iklim değişikliği ile ilgili devletlerin yasal yükümlülüklerini belirleyen önemli bir danışma görüşü gerçekleştirdi. Bu görüş, çevrenin sera gazı salınımından korunması hususunda devletlerin bağlayıcı yükümlülükleri olduğunu ortaya koydu.
BM Genel Kurulu Tarafından İstenen Danışma Görüşü
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu'nun 29 Mart 2023 tarihli kararıyla talep edilen bu danışma görüşü, devletlerin iklim değişikliği konusundaki uluslararası sorumluluklarının kapsamını net bir şekilde belirledi.
İklim Anlaşmalarının Getirdiği Yükümlülükler
UAD, oy birliğiyle verdiği görüşte devletlerin iklim sistemini ve çevreyi koruyacak önlemler almak zorunda olduğunu vurguladı. BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi'ne taraf olan devletlerin, sera gazı salınımını azaltmaya yönelik adımlar atması gerektiğini ifade etti. Özellikle, gelişmiş ülkelerin iklim değişikliğiyle mücadelede öncülük etme yükümlülüğü olduğuna dikkat çekti.
Paris Anlaşması ve Ortak Sorumluluklar
UAD, Paris Anlaşması'na taraf devletlerin, küresel ısınmayı sanayi öncesi seviyelerin 1,5 derece üzerinde sınırlama hedefine ulaşmak için gerekli önlemleri alma yükümlülüğünü yineledi. Bu bağlamda, devletlerin iklim sistemine zarar vermemek için gerekli özeni göstermeleri gerektiği belirtildi.
İşbirliği ve İnsan Hakları
UAD, devletlerin iklim sistemi ve çevreye zarar vermemek için birbirleriyle iyi niyetle işbirliği yapma yükümlülükleri olduğuna da değindi. Ayrıca, uluslararası insan hakları hukukunun gereği olarak, devletlerin insan haklarının etkin kullanımı açısından gerekli önlemleri almak zorunda olduğu vurgulandı.
Devletlerin Sorumluluğu ve Hukuki Sonuçlar
UAD yargıçları, uluslararası hukuka aykırı bir eylem oluşturan herhangi bir yükümlülük ihlalinin, devletin sorumluluğunu doğurduğunu ifade etti. İhlal durumunda, hukuka aykırı eylemin durdurulması, durumun eski haline getirilmesi ve zararın tazmini gibi hukuki sonuçlarla karşılaşılabileceği kaydedildi.
Danışma Görüşü Duruşmalarında Yüksek Katılım
Aralık 2024’te yapılan danışma görüşü duruşmalarında, 96 devlet ve 11 uluslararası örgütün katılımı gerçekleşti. 91 ülke ve kuruluşun yazılı beyanda bulunduğu bu süreç, iklim değişikliği konusundaki uluslararası işbirliğinin önemini bir kez daha ortaya koydu.
