Tuz Gölü’nde geri çekilme sürüyor: Tuz kütleleri su seviyesindeki düşüşü ortaya koyuyor
Türkiye’nin tuz ihtiyacının %40’ını karşılayan ve Van Gölü’nden sonra ülkenin ikinci büyük gölü olan Tuz Gölü, son dönemde ciddi boyutta küçülme gösteriyor. Yapılan tespitlere göre gölün su seviyesinin çekilmesiyle tuz kütleleri ortaya çıktı ve göldeki gerileme devam ediyor.
Araştırma bulguları ve tarihsel alan değişimi
Jeoloji Mühendisleri Odası Aksaray İl Temsilcisi Tayfun Aydın tarafından aktarılan çalışmalara göre, Tuz Gölü ile ilgili ilk çalışma 1915 askeri haritalarına dayandırılmış ve gölün alanı 2 bin 164 kilometre kare olarak tespit edilmiştir. Daha sonraki uydu ve akademik çalışmalarda alanın 1987’de 926 km²ye, 2005’te 326 km²ye gerilediği belirlenmiş; bu veriler ışığında son 90 yılda yaklaşık %85 oranında küçülme saptanmıştır.
Küçülmenin başlıca nedenleri
Aydın, göldeki gerilemenin birden çok etkene bağlı olduğunu belirtiyor. İklim değişikliği ve bölgeye düşen yağmur ile kar miktarının düşük olması; Tuz Gölü’nü besleyen Peçenek Suyu, İnsuyu ve Uluırmak gibi akarsuların yeterli beslenememesi; ayrıca tarımda yoğun ve tasarrufsuz su kullanımı gölün rejimini bozuyor.
Haber metninde bölgedeki kuyu sayısı ile ilgili farklı ifadeler yer almakla birlikte, Aydın’ın verdiği rakamlara göre 15 bini kaçak, 5 bini ruhsatlı olmak üzere yaklaşık 20 bin kuyu mevcut. Metinde ayrıca bölgedeki yoğun kuyu kullanımına atıfla farklı sayısal ifadeler de geçtiği belirtiliyor. Aydın, eskiden su seviyesinin 1,5 metrede çıktığını ve kuyu derinliklerinin 80 metreye kadar olduğunu; günümüzde ise ilk su seviyesinin 80 metreye inerken kuyu derinliklerinin 300 metreye kadar indiğini vurguladı.
Tarım politikaları ve öneriler
Aydın, bölgede yoğun su talebi olan ürünlerin (örneğin mısır ve yonca) ekilmesinin su kaynakları üzerindeki baskıyı artırdığını, bunun yerine arpa gibi daha az su isteyen ürünlerin tercih edilmesi ve bu yöndeki üretimin desteklenmesi gerektiğini belirtiyor. Ayrıca Tuz Gölü’nü korumanın birinci yolunun mevcut suları tasarruflu ve idareli kullanmak olduğunu vurguladı.
Uzmanlar ve yerel yetkililer, iklimsel koşulların olumsuzluğuna rağmen su yönetimi ve tarımsal uygulamalarda değişiklik yapılmazsa Tuz Gölü’ndeki küçülmenin devam edeceği uyarısını yineliyor.
TÜRKİYE'NİN TUZ İHTİYACININ YÜZDE 40'INI KARŞILAYAN VE ÜLKENİN 2. BÜYÜK GÖLÜ OLAN TUZ GÖLÜ KIRMIZI ALARM VERİYOR. 90 YILDA YÜZDE 85 KÜÇÜLDÜĞÜ TESPİT EDİLEN TUZ GÖLÜ'NDE KURAKLIK NEDENİYLE SU SEVİYESİNİN DÜŞMESİ TUZ KÜTLELERİNİ ORTAYA ÇIKARDI. HIZLA KÜÇÜLMEYE DEVAM EDEN TUZ GÖLÜ'NDE EN BÜYÜK ETKEN BÖLGEDEKİ 200 BİN CİVARINDA SU KUYUSUNUN BULUNMASI OLARAK BELİRLENİRKEN, İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE VAHŞİ SULAMAYLA BİRLİKTE KÜÇÜLME ORANI HIZLA İLERLİYOR.
