TCMB Başkanı Fatih Karahan TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda Sunum Yaptı
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'na yaptığı sunumda para politikası, enflasyon gelişmeleri, kredi büyümesi ve rezervler hakkında kapsamlı değerlendirmeler paylaştı.
Sunumun temel vurguları
Karahan, para politikasındaki sıkı duruşun etkilerinin kademeli olarak alındığını belirterek, yurt içi talebin yavaşlama eğilimini sürdürdüğünü ve talep koşullarının dezenflasyonist düzeyde seyretmekte olduğunu ifade etti. Karahan, "Sıkı para politikamızın sonuçlarını kademeli bir şekilde almaya devam ediyoruz" sözleriyle bankanın duruşunu özetledi.
Talep, üretim ve istihdam görünümü
Karahan, 2025'in ilk altı aylık döneminde toplam tüketim büyümesinin yavaşladığını, toplam yatırımların ise arttığını aktardı. İthalatın 2025'te yıllık büyümesinin artsa da 2023 seviyesinin gerisinde kaldığını, ihracatın ise pozitife döndüğünü bildirdi.
Sanayi üretiminde yılın ikinci çeyreğinde artış gözlendiğini, temmuz itibarıyla üçüncü çeyrekte sınırlı düşüş kaydedildiğini belirten Karahan, oynaklığı yüksek sektörler hariç tutulduğunda sanayi üretimindeki ılımlı seyrin daha net olduğunu vurguladı. İşsizlik oranının üçüncü çeyrekte gerilediğini, geniş tanımlı göstergelerin ise yüksek kaldığını söyledi.
Fiyat gelişmeleri: Gıda ve hizmet öne çıkıyor
Geçen ay tüketici enflasyonunda yükseliş gözlemlendiğini belirten Karahan, bu seyirde gıda ve hizmet fiyatlarının öne çıktığını aktardı. Aylık hizmet enflasyonunun okula dönüş etkisiyle yükseldiğini, gıda fiyatlarında arz yönlü unsurların etkisinin hissedildiğini ifade etti.
Karahan, temel mal enflasyonundaki nispi yükselişin kur gelişmelerine bağlı ve geçici olduğunu, gıda enflasyonunda son iki ayda kuraklık kaynaklı yön değişimi görüldüğünü söyledi. Hizmet enflasyonunda son beş ayda önemli düşüş bulunsa da yıllık enflasyonun yüksek olduğunu belirtti.
Kira enflasyonu ve mevsimsel etkiler
Son bir yıllık enflasyon seyrinde eğitim ve kira kalemlerinin öne çıktığını belirten Karahan, mevsimsellikten arındırılmış verilerin aylık kira enflasyonunun bir süredir yaklaşık %4 civarında yatay seyre işaret ettiğini, son iki ayda ise daha düşük oranlı artışlara geçtiğini aktardı. Yıllıklandırılmış yakın dönem eğilimin %54 olduğunu ve mevcut yıllık kira enflasyonunun yaklaşık 15 puan altında bulunduğunu söyledi; bunun kira enflasyonunun gerilemeye devam edeceğine işaret ettiğini belirtti.
Para politikası: Faiz, likidite ve makroihtiyati tedbirler
Karahan, politika faizinin %40,5 düzeyine çekildiğini hatırlatarak, sıkı para politikası duruşunun dezenflasyon sürecinin devamını sağlayacağını söyledi. Parasal aktarımın desteklenmesi amacıyla makroihtiyati tedbirlerin kullanıldığını ve likidite yönetiminin etkin biçimde sürdürüldüğünü belirtti.
Kur korumalı mevduat (KKM) ve kredi dinamikleri
Karahan, KKM bakiyesinin Ağustos 2023'te 140 milyar doların üzerine çıktığını, bugün itibarıyla ise 7 milyar dolara gerilediğini bildirdi. KKM bakiyesinin kademeli azaltımı ve bankalara verilen hedeflerin Türk lirası mevduat payını artırarak parasal aktarım mekanizmasını güçlendirdiğini vurguladı.
Toplam kredi büyümesinin dezenflasyon süreciyle uyumlu şekilde yavaşladığını ve bu yavaşlamanın kredi kartı bakiyesi hariç daha belirgin olduğunu aktardı. Reel sektör ve hanehalkı borçluluğunun tarihsel ortalamaların oldukça altında seyrettiğini, hanehalkı borcunda kredi kartı payının yüksek olduğunu söyledi.
Dış finansman, rezervler ve sermaye hareketleri
Mayıs ayında küresel risk iştahındaki iyileşme ve piyasalardaki oynaklığın azalmasının Türkiye'ye yönelik sermaye girişlerini desteklediğini belirten Karahan, yurt dışı yerleşik yatırımcıların Türk varlıklarına pozisyonlanmasının haziran ve temmuzda arttığını, genel olarak yılın ikinci yarısında ılımlı bir seyir izlendiğini ifade etti.
Brüt rezervlerin son dönemde artarak 26 Eylül'de 183 milyar dolar seviyesine yükseldiğini, swap hariç net rezervin ise 57 milyar dolar düzeyinde olduğunu söyledi. 22 Mart 2024 ile 26 Eylül 2025 arasında brüt rezervlerin 59 milyar dolar arttığını ve swap hariç net döviz pozisyonunun 122 milyar dolar iyileştiğini aktardı.
Politika hedefleri ve kararlılık
Karahan, fiyat istikrarı sağlanana kadar sıkı para politikası duruşunun sürdürüleceğini vurguladı. Ara hedefleri 2026 için %16 ve 2027 için %9 olarak belirlediklerini anımsatarak, para politikasını belirlerken ara hedefleri referans alacaklarını, enflasyon görünümü ara hedeflerden belirgin ayrışırsa duruşu sıkılaştıracaklarını ifade etti.
Sonuç olarak Karahan, dezenflasyon sürecinin sürdürülebilmesi için tüm para politikası araçlarının kararlılıkla kullanılacağını ve gereken adımların atılacağını belirtti.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu, AK Parti Samsun Milletvekili Mehmet Muş başkanlığında toplandı. Toplantıda, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan (sol3), Bankanın faaliyetlerine ilişkin sunum yaptı.
