Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud: Kimlik kaydını yaptırmayanlar vatandaş sayılmayacak
Ulusal Kimlik Kartı Programı ile vatandaşlık tanımı ve kamu hizmetlerine erişim yeniden şekilleniyor
Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud, başkent Mogadişu'da düzenlenen etkinlikte Ulusal Kimlik Kartı Programı kapsamındaki yükümlülükleri ve uygulamanın sonuçlarını değerlendirdi. Cumhurbaşkanlığı açıklamasına göre Mahmud, program kapsamında belirlenen sürede kayıt yaptırmayanların ülke vatandaşı sayılmayacağını belirtti.
Mahmud, kimliğin ulusal aidiyetin temel taşı olduğunu vurgulayarak, "Somali kimliğiyle Somalili olunur, dış görünüşle veya sadece Somali dilini konuşarak değil." ifadesini kullandı. Bu tanım, vatandaşlık hakları ile kimlik belgesine sahip olmanın bağını netleştiriyor.
Uygulamanın güvenlik ve kamu hizmetlerinin düzenli yürütülmesi açısından önemine dikkat çeken Mahmud, "Belirlenen sürede Somali kimliği için kayıt yaptırmayan hiç kimse, Somali vatandaşı sayılmayacaktır." uyarısında bulundu. Bu yaklaşım, kimliksiz kişilerin resmi hizmetlere erişimi ve yasal statüleri konusunda karar alma sürecini etkileyebilir.
Mahmud, ülkede yaklaşık 10 milyon pasaportun dolaşımda olduğunu ve önemli kısmının yasa dışı elde edildiğini, biyometrik kimlik uygulamasının bu sorunu azaltacağını belirtti. Çifte vatandaşlığın tanındığını da hatırlatan Cumhurbaşkanı, yurt dışındaki Somalililere ülke pasaportu edinmeleri çağrısında bulundu ve "Somali’de kimliksiz olma dönemi sona erdi. Doğumdan hayatın her aşamasına kadar Somali kimlik kartınız sizinle olacak." dedi.
Somali hükümeti, Eylül 2023’te Biyometrik Ulusal Kimlik Kartı Sistemi'ni başlatmış; 2026'ya kadar çocuklar dahil en az 15 milyon vatandaşı kayıt altına almayı hedeflediğini açıklamıştı. Ayrıca ülkede temmuzdan bu yana bankacılık işlemleri ve yurt içi uçuşlar için kimlik ibrazı zorunlu hale getirildi.
1991'deki siyasi çöküşten bu yana Somali'de merkezi bir kimlik sistemi bulunmuyordu. Bu dönemde mali işlemler ve resmi hizmetler, büyük ölçüde klan ağları veya yabancı pasaportlar üzerinden yürütüldü; yeni sistem, bu yapıyı merkezileştirmeyi amaçlıyor.
Değerlendirme: Biyometrik kimlik uygulaması, güvenlik ve hizmet erişiminde standardizasyon sağlayabilir; ancak sahada kayıt kapasitesi, yerinden edilmiş nüfus ve kırsal bölgelerde erişim gibi operasyonel zorluklar uygulamanın başarısını belirleyecektir. Kayıt sürecinin sıkı uygulanması, kayıtsız kalanlar açısından sosyal ve hukuki dışlanma risklerini beraberinde getirebilir; bu nedenle kapsamlı iletişim, erişim kolaylıkları ve itiraz mekanizmaları kritik olacaktır.
Mahmud'un açıklamaları, Somali'de kimlik ve vatandaşlık tanımını yeniden şekillendirme niyetini ortaya koyuyor; uygulamanın fiili etkileri, belirlenen süre ve sahadaki uygulama kapasitesiyle netleşecek.
