İsrail Devleti'nin kuruluşunun arka planındaki kültürel ve edebi faktörleri inceleyen yazar Peren Birsaygılı Mut, Siyonizmin yalnızca siyasi bir hareket değil, aynı zamanda edebi bir doğuş süreci yaşadığını vurguladı. Mut, "İsrail'in Zihin Haritası: Siyonist Edebiyat-Portreler, Yayınlar, Söylemler" adlı kitabında, bu edebiyatın ideolojik zihin haritası oluşturma konusundaki rolünü değerlendiriyor.
“Siyonizm, siyasetten önce edebiyatta doğdu” diyen Mut, siyonist düşüncenin köklerinin İngiliz, Fransız, Alman ve Rus edebiyatlarında çok daha önceye götürülebileceğini açıkladı. Theodor Herzl’in 1897 yılında Basel’de düzenlediği Birinci Siyonist Kongresi’nin ardından, bu ideolojinin gelişiminin uzun bir süre zarfında sürgün yaşamış Yahudi toplumunun kültürel hafızasında kök saldığına dikkat çekti.
Mut, "Yüzyıllarca yıl süren edebi ve kültürel mücadelenin sonucuydu bu devletin kuruluşu"
İlk dönem siyonist metinlerin, Filistin’in 'boş' ve 'verimli' bir toprak olarak tasvir edilmesi, bu edebiyatın koloniyal bir bakış açısını yansıttığını ifade eden Mut, “Siyonist yazarlar, bir yere insanları yönlendirebilmek için orayı boş göstermek zorundasınız”
Kültürel Siyonizm ve Siyasi Siyonizm arasındaki farklara da değinen Mut, modern İbranice'nin doğuşunun bir edebi proje olduğunu belirterek, bu sürecin önemli figürlerinden Eliezer Ben Yehuda’nın çalışmalarına dikkat çekti.
Kitabında 30 farklı siyonist edebiyatçıya yer verdiğini söyleyen Mut, Benjamin Disraeli’nin edebi eserleriyle başlattığı Siyonist fikrin günümüzdeki önemine atıfta bulundu. Bunun yanı sıra, Hristiyan Siyonist yazarların da bu edebiyata katkıda bulunduğunu ekledi.
Mut, Siyonist yazarların eserlerinin, İsrail toplumunda büyük bir değer gördüğünü, bu yapıların günümüzde kültürel ve ideolojik motivasyon kaynağı haline geldiğini ifade etti. Ancak, bu başarıların arka planında pek çok çelişki ve gerçeklerin gizlendiğini belirterek, “Siyonizm artık sonuna gelindiğine inanıyorum”
