Sivas Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’nde atık ısıdan elektrik üretimi üzerine yerli çalışma
Sivas Bilim ve Teknoloji Üniversitesi bünyesinde yürütülen proje, insan vücudu ile çevre arasındaki sıcaklık farkı ile araç ve endüstriyel sistemlerde ortaya çıkan atık ısının değerlendirilmesine odaklanıyor. Çalışma, termoelektrik prensiplere dayalı çözümlerle bugüne kadar çoğunlukla boşa giden ısının elektrik enerjisine dönüştürülmesini amaçlıyor.
Nasıl çalışıyor?
Proje, sıcaklık farkından elektrik üreten termoelektrik malzemelerin kullanımına dayanıyor. Araştırmada, yüksek sıcaklığa maruz kalan uçak egzoz sistemleri, araç egzoz manifoldları, balatalar ve motor blokları gibi bölgeler ile insan vücudu ile çevre arasındaki sıcaklık farkı enerji kaynağı olarak değerlendiriliyor. Örneğin insan vücudunun yaklaşık 36,5 derecelik sıcaklığı ile ortam sıcaklığı arasındaki farkın elektrik üretimine katkı sağlayabileceği belirtiliyor.
Uygulama alanları ve hedefler
Geliştirilen sistem, doğrudan yüksek güçlü cihazları çalıştırmak yerine; özellikle işitme cihazları, akıllı saatler ve sensör tabanlı giyilebilir teknolojiler gibi düşük güç tüketimli elektronikler için destekleyici bir enerji kaynağı sunmayı hedefliyor. Bu sayede pil kullanımının azaltılması veya şarj etme aralıklarının uzatılması amaçlanıyor.
Projenin özgün yönü ve bulgular
Sivas Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Uçak Mühendisliği Araştırma Görevlisi İlhan Danacı, literatürde yaygın yaklaşımlardan farklı bir malzeme kombinasyonu geliştirdiklerini belirtiyor. Danacı, "Bilim kurgu filmlerinde insanların bir enerji kaynağı olarak kullanıldığı fikirler yer alıyor. Biz de bu fikirden esinlenerek, insan vücudu ile çevre arasındaki sıcaklık farkını değerlendirip yenilenebilir bir enerji elde etmeye yönelik bilimsel bir çalışma yürütüyoruz" diyerek projenin ilham kaynağını aktarıyor.
Danacı ayrıca, "Aslında biz burada atık olarak ortaya çıkan bir ısıyı, sıcaklık farkı sayesinde elektrik enerjisine dönüştürmeye çalışıyoruz. Küresel ölçekte enerji dönüşüm süreçlerine bakıldığında, enerjinin yaklaşık üçte ikisinin farklı aşamalarda kaybolduğu görülüyor" ifadeleriyle çalışmanın motivasyonunu özetliyor. Araştırmacılar, iletken ve yalıtkan polimerleri bir araya getirerek farklı bir malzeme yaklaşımı geliştirdiklerini ve projenin TÜBİTAK tarafından desteklenip başarıyla tamamlandığını bildiriyor.
Değerlendirme
Çalışma, atık ısının değerlendirilmesine yönelik yerli ve uygulamaya yakın bir yaklaşım sunuyor. Mevcut açıklamalar kapsamında proje, özellikle giyilebilir cihazlarda pil ömrünü uzatmaya yönelik destek enerjisi sağlama potansiyeline sahip. Uzun vadede bu tür termoelektrik çözümler, sanayi ve ulaştırma kaynaklı atık ısıların değerlendirilmesi açısından da katkı sağlayabilir.
SİVAS BİLİM VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ’NDE YÜRÜTÜLEN YERLİ BİR PROJEDE, ATIK ISIDAN ELEKTRİK ENERJİSİ ELDE EDİLMESİNE YÖNELİK DİKKAT ÇEKİCİ BİR ÇALIŞMA GERÇEKLEŞTİRİLİYOR. İNSAN VÜCUDU İLE ÇEVRE ARASINDAKİ SICAKLIK FARKI İLE ARAÇLARDA VE ENDÜSTRİYEL SİSTEMLERDE ORTAYA ÇIKAN ISI KAYIPLARININ DEĞERLENDİRİLMESİNİ AMAÇLAYAN PROJE, GİYİLEBİLİR TEKNOLOJİLER İÇİN ALTERNATİF VE DESTEKLEYİCİ ENERJİ ÇÖZÜMLERİ SUNMAYI HEDEFLİYOR.
