İşten çıkarılma, çalışanların günümüz iş dünyasında karşılaştığı zorluklardan biridir. Fakat, bazı hallerde işten çıkarılan çalışanlar, uygun şartlar sağlandığında işlerine geri dönebilirler. Bu hak, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 18. maddesiyle düzenlenmiştir. İşe geri dönüş hakkı, çalışanların haklarını korumak için önemli bir tedbirdir ve bu hakkın nasıl kullanılacağı konusunda bilgilenmek her çalışanın görevidir.
İşe geri dönüş hakkı, belirli şartlar altında işten çıkarılan işçilerin işlerine geri dönebilmelerini sağlayan bir haktır. Bu hakkı kullanabilmek için, işçinin bazı temel koşulları yerine getirmesi gerekir. Bu koşullar, işçinin işine geri dönme isteğinin kabul edilmesi için şarttır:
İŞE GERİ DÖNME HAKKI İLE İLGİLİ MERAK EDİLENLER
- Süresiz İş Sözleşmesi: İşçinin, sigortalı bir şekilde çalıştığı ve süresiz bir iş sözleşmesine tabi olduğu gerekmektedir.
- 6 Aydan Fazla Çalışma Süresi: Çalışanın, aynı işyerinde 6 aydan fazla süreyle çalışmış olması gerekir. Bu süre içinde deneme süresi de sayılır.
- En Az 30 İşçi İstihdam Eden İşyeri: İşyerinin en az 30 işçi istihdam etmesi şarttır. İşverenin birden çok işyeri bulunuyorsa, bu işyerlerindeki toplam işçi sayısının 30’u geçmesi yeterlidir.
- Haksız İşten Çıkartılma: İşçinin işten çıkarılma nedeninin, işveren tarafından yasaya uygun bir sebebe dayanmaması gerekir.
İŞTEN ÇIKARILMA SÜRECİ
İşten çıkarılma sonrası işe geri dönüş hakkını kullanma süreci belli adımlardan oluşur:
- Arabuluculuk Başvurusu: İşçi, işten çıkarıldığı tarihten itibaren 30 gün içinde arabuluculuk başvurusunda bulunarak işe geri dönüş isteyebilir. Bu süre aşıldığında işe geri dönüş hakkı ortadan kalkar.
- Dava Açma Süreci: Arabuluculuk aşaması sonuçsuz kalması halinde, işçinin iş davası açması gerekir. Dava, arabuluculuk aşamasının bitiminden itibaren 2 hafta içinde açılmalıdır.
ÇALIŞANLARIN TAMİNAT HAKKI
- İşe iade davası kazanan çalışanlar, işe geri dönmekle birlikte bazı tazminat haklarına da kavuşurlar:
- Boşta Geçen Süre Ücreti: İşçinin işe iadesine karar verilmesi halinde, işçiye işsiz kaldığı süre için en çok 4 aylık ücreti kadar tazminat verilir.
- İşe Başlatmama Tazminatı: İşveren, yargı kararını uygulamayıp işçiyi işe almazsa, işçiye 8 aylık ücreti tutarında tazminat ödemek zorundadır.
- Kıdem Tazminatı: İşçinin kıdem tazminatı, işten çıkarıldığı tarihteki brüt maaşı esas alınarak hesaplanır ve her çalıştığı yıl için 1 brüt maaş kadar kıdem tazminatı alır.
İşten atılan çalışanlar, belli koşulları yerine getirdikleri takdirde işlerine geri dönebilirler. Bu süreç, arabulucuyla görüşme ve gerektiğinde mahkemeye başvurma aşamalarını kapsar. Bunun yanında, işe iade edilen çalışanlar, bazı tazminat haklarına da erişirler. Bu bilgiler doğrultusunda, çalışanların haklarını tanıması ve ihtiyaç duyduklarında bu hakları talep edebilmesi için farkındalıklı olmaları çok önemlidir.
