Prof. Dr. Lokman Aslan: İnsan–yaban hayvanı temasları biyogüvenlik açısından ciddi risk taşıyor
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (Van YYÜ) Yaban Hayvanları Koruma ve Rehabilitasyon Merkezi Müdürü Prof. Dr. Lokman Aslan, insan yerleşimlerinin genişlemesi ve kırsal alanların hızla boşalmasının yaban hayatını doğrudan etkilediğini belirtti. Aslan, artan insan–hayvan temaslarının biyogüvenlik açısından önemli tehditler oluşturduğuna dikkat çekti.
Temasın artmasının arka planı
Prof. Dr. Aslan, yerkürenin oluşumundan bu yana insanlar ve hayvanların sürekli etkileşim halinde olduğunu hatırlatırken, "yaban hayvanı" tanımının ancak insanla hiç temas etmemiş türler için geçerli olduğunu ifade etti. Aslan, insanların yerleşimlere yaklaşmasıyla birlikte birçok türün artık kısmen yabanlığını yitirdiğini vurguladı.
Tarımın gelişimi, kırsal nüfusun azalması ve hızlanan şehirleşme süreçleri ekolojik dengeyi bozuyor. Aslan, "Doğanın tahrip edilmesi, yeni yolların açılması ve yerleşimlerin genişlemesi onların doğal sahalarının değişmesine yol açtı" diyerek, geçmişte 100 hanenin yaşadığı bir köyde hayvanların aynı döngüde yer alırken bugün bu sayının 20 haneye inebildiğini, kimi yerlerde ise hiç kimsenin kalmadığını aktardı.
Gözlemler ve örnekler
Aslan, kırsalın daralması ve kent çeperlerindeki atık birikiminin yaban hayvanlarını yerleşimlere çektiğini belirtti. Buna bağlı olarak domuz, kurt ve tilki gibi türlerin insan yerleşimlerine yaklaşmasının arttığını; mahalle ortasında domuz görülmesi, ayıların yaylalardaki yapılara zarar vermesi ve tilkilerin sokaklarda evcil hayvanlarla karşılaşmasının sıklaştığını ifade etti.
Biyogüvenlik riski ve öneriler
Aslan, insan, evcil hayvan ve yaban hayvanı arasındaki karşılıklı temasın hem hayvan hem de insan sağlığı üzerinde riskler taşıdığını söyledi. "Evcil hayvanlarda bulunan hastalıkların yaban hayvanlarına, yaban hayvanlarındaki virüs ve parazitlerin evcil hayvanlara bulaşması biyogüvenlik açısından büyük bir tehlike oluşturuyor" sözleriyle bu riskin boyutunu ortaya koydu.
Gerekli tedbirlerin bir an önce alınması gerektiğini vurgulayan Aslan, yaban hayvanlarını yerleşim alanlarına iten nedenlerin ortadan kaldırılması ve doğal yaşamın korunmasının önemine dikkat çekti. Bu yaklaşımın hem ekosistemin dengesi hem de halk sağlığı açısından öncelikli olduğu belirtildi.
VAN YÜZÜNCÜ YIL ÜNİVERSİTESİ (VAN YYÜ) YABAN HAYVANLARI KORUMA VE REHABİLİTASYON MERKEZİ MÜDÜRÜ PROF. DR. LOKMAN ASLAN, İNSANLARIN YAŞAM ALANLARININ GENİŞLEMESİ VE KIRSALIN HIZLA BOŞALMASININ YABAN HAYVANLARINI DOĞRUDAN ETKİLEDİĞİNİ BELİRTEREK, ARTAN İNSAN-HAYVAN TEMASININ BİYOGÜVENLİK AÇISINDAN CİDDİ RİSKLER OLUŞTURDUĞUNU SÖYLEDİ.
