Palyaço Balıkları ve Sıcaklık Değişimi
Papua Yeni Gine'de gerçekleştirilen bir araştırma, palyaço balıklarının (amphiprion percula) yüksek deniz suyu sıcaklıklarında hayatta kalmak için vücut boyutlarını küçülttüğünü göstermektedir. 2023 yılında yapılan bu çalışma, mercan beyazlaşması döneminde, balıkların aşırı ısı stresine karşı bir adaptasyon geliştirdiğini ortaya koydu.
Araştırma Detayları
Çalışma, 2023 Şubat-Ağustos döneminde Kimbe Körfezi'nde 67 üreme çiftindeki toplam 134 palyaço balığını inceledi. Sıcaklıkların uzun vadeli ortalamanın 4 derece üzerinde seyrettiği bu dönemde, balıkların %75'inin en az bir kez küçüldüğü rapor edildi. Dişi balıkların %71'i, erkeklerin ise %79'u küçülmeye uğradı. Bu küçülmelerin %59'u bir ay sürdü, %41'i ise birkaç ay devam etti ve değişimler %3 ila 5 arasında gözlemlendi.
Hayatta Kalma Stratejisi
Palyaço balıklarının küçülme sürecinin, sosyal hiyerarşilerine ve çevresel koşullara duyarlılıklarına bağlı olduğu belirlendi. Hiyerarşide baskın konumdaki dişiler, daha büyük kalırken, alt bireyler sıcaklık değişikliklerine daha hassas tepkiler gösterdi. Bu durum, vücut küçülmesinin enerji tasarrufu sağladığını ve hayatta kalma şansını artırdığını göstermektedir.
Uzman Görüşü
ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Arzu Karahan, bu davranışın adaptif plastik uyum olarak tanımlandığını belirtti. Karahan, "Vücut boyu çevre koşullarına bağlı olarak esnek şekilde değişebiliyor. Yükselen su sıcaklığı, erimiş oksijen miktarını azaltarak canlıların oksijen bulmasını güçleştiriyor. Vücut küçülmesi, oksijen ihtiyacını azaltarak organizmanın hayatta kalma şansını artırıyor," şeklinde konuştu.
Küresel İklim Değişikliğine Bağlı Tehditler
Karahan, ekolojik tepki olarak vücut boyutundaki değişimlerin yanı sıra türlerin habitat kaybına maruz kalması ve iklim değişikliği etkilerine dikkat çekti. "Bugün altıncı yok oluş dönemini yaşıyoruz ve türlere adapte olmak için gereken süre kalmadı," dedi. Mercan resiflerindeki beyazlama ve habitat kaybı, palyaço balıkları gibi türlerin hayatta kalma şansını tehdit ediyor.
Karahan, "Eğer mevcut koşullar devam ederse, denizel yaşam dengesinin kaybolmasının eşiğine geleceğiz," diyerek uyarılarda bulundu.
