Mevcut HES ve RES'lere 8 GW hibrit GES entegrasyonu güneş kapasitesini artırabilir
HÜMEYRA AYAZ - Uluslararası enerji düşünce kuruluşu Ember tarafından yapılan analiz, Türkiye'de mevcut hidroelektrik (HES) ve rüzgar enerjisi santrallerine entegre edilebilecek 8 gigavat (GW) hibrit güneş enerjisi (GES) yatırımlarıyla ülkenin güneş kurulu gücünün %35 artabileceğini öngörüyor. Analize göre toplam güneş kapasitesi 30 GW'ın üzerine çıkabilir ve bunun için şebekeye ek yatırım gerekmeyebilir.
Talep projeksiyonları ve ek kapasite ihtiyacı
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın Ulusal Enerji Planı verilerine göre, Türkiye'nin elektrik talebi 2030'da 455 teravatsaat (TWh), 2035'te ise 510 TWh seviyesine ulaşması bekleniyor. Bu talep artışı çerçevesinde ilave kapasite ihtiyacı 2030'da 17 GW, 2035'te ise 27 GW olarak öngörülüyor. Daha düşük büyüme senaryosunda dahi 2035'e kadar en az 16 GW ek kapasite gerekeceği hesaplanıyor.
Uzman değerlendirmesi: Hibrit yatırımların rolü
Enerji Yatırımcıları Derneği (GÜYAD) Başkanı Cem Özkök, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, Türkiye'nin 2030 ve 2035 için öngörülen artan enerji talebini karşılamak ve yeşil dönüşümü hızlandırmak için hibrit güneş yatırımlarıyla birlikte geniş bir politika setine ihtiyaç olduğunu vurguladı. Özkök, "Hibrit GES yatırımlarıyla birlikte depolama, piyasa teşvikleri, şebeke modernizasyonu ve enerji verimliliğini merkeze alan politikalar eş zamanlı hayata geçirilirse Türkiye, önümüzdeki 10-15 yıl içinde enerji dönüşümünü çok daha hızlı ve güçlü bir şekilde gerçekleştirebilir." dedi.
Depolama ve şebeke etkileri
Özkök, enerji depolama sistemlerinin yaygınlaşmasını sağlayacak düzenlemelerin kritik olduğunu belirterek, batarya ve pompaj depolamalı HES'lerin GES ve RES gibi değişken kaynaklardan gelen üretimin daha verimli kullanılmasına imkan verdiğini söyledi. Ayrıca hibrit tesislerin frekans ve reaktif güç gibi yan hizmetleri destekleyerek şebeke esnekliğine katkı sunduğunu, mevcut tesislere ek elektriksel güç tahsis edilmediğini ancak üretim profillerinin desteklendiğini kaydetti.
Arz güvenliği ve tüketim merkezlerine yakınlık
Özkök, güneş üretiminin zirve yaptığı öğle saatlerinde barajlı HES'lerde suyun tutulabileceğini, akşam saatlerinde ise depolanan suyla dengenin sağlanabileceğini ifade etti. Ayrıca rüzgarın düşük estiği yaz günlerinde güneş üretiminin arz açığını kapatabileceğini belirterek, hibrit kapasitenin özellikle tüketim merkezlerine yakın noktalarda arz güvenliğini artırabileceğini vurguladı.
Engeller ve düzenleyici ihtiyaçlar
GÜYAD Başkanı, hibrit santral projelerinin önündeki en büyük engelin kapasite kısıtı olduğunu söyledi. Özkök, santral işletmecilerinin talep ettiği kapasitelerin kamu tarafından verilmemesinin temel nedeninin daha uygun fiyatlı elektrik üretimine erişim sağlama isteği olduğunu belirtti ve "Kamunun ve mevcut santral işletmecilerinin ortak hedefine hizmet edecek modeller üzerinde kanun koyucular çalışıyor ve uygun modellerin ivedilikle uygulamaya geçme ihtiyacı olduğunun bütün paydaşlar farkında." diye konuştu.
Özkök son olarak, her iki teknolojinin (HES ve RES ile entegre GES) hem yük hem de üreteç olarak şebekede kullanılabilmesinin şebeke esnekliğini artırmaya yardımcı olacağını ve uygun politikalarla bu dönüşümün hızlandırılabileceğini ifade etti.
