Uzun yhıllardır alışveriş poşeti paralı olarak satılıyor. Öyle ki son zamanlarda kimi marketler naylon poşet satmayı bırakarak, bez poşet ya da kağıt poşet kullanımını zorunlu kılabiliyor. Milyonlarca tüketiciyi yakından ilgilendiren bir karara imza atan Kamu Denetçiliği Kurumu (KDK), bazı zincir marketlerin plastik poşet satışını tamamen kaldırarak müşterileri daha pahalı olan kağıt ve bez çantalara mecbur bırakmasını "hukuka aykırı" buldu.
Son olarak yaplan açıklamada tüketiciye ekonomik külfet oluşturan bu uygulamanın son bulması için denetim ve yaptırım tavsiyesinde bulunuldu. Çevre koruma bilincinin bir parçası olarak hayatımıza giren ücretli plastik poşet uygulaması, bazı zincir marketler tarafından farklı bir boyuta taşınmıştı. Çevrecilik gerek 50 kuruşluk plastik poşete göre katbekat daha yüksek olan kağıt ve bez çantaları sunuyordu. Bu durum, özellikle her alışverişte poşete ihtiyaç duyan tüketiciler için ciddi bir ekonomik yüke dönüşmeye başlamıştı.
KDK'DAN DURDURUN EMRİ
Süreç, bir vatandaşın yaptığı bilinçli bir başvuruyla başladı. Alışveriş yaptığı zincir marketin kasasında 50 kuruşluk plastik poşet istediğinde "sadece kağıt ve bez çanta satıyoruz" yanıtını alan tüketici, bu durumun mevzuata aykırı olduğunu belirterek soluğu Kamu Denetçiliği Kurumu'nda (KDK) aldı. Başvurusunda, Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar'ın "satış noktalarının yükümlülükleri" başlıklı 8. maddesinin ihlal edildiğini savunan vatandaş, bu keyfi uygulamanın denetlenmesini ve sorumlular hakkında işlem yapılmasını talep etti.
KDK, emsal niteliğinde bir karara imza attı. Kurum, marketlerin bu uygulamasının, yasanın ruhuna ve amacına tamamen ters düştüğünü belirtti.
KDK'nın kararında, ilgili mevzuatın marketlere plastik poşet satışını ortadan kaldırma ve sadece daha pahalı alternatifleri sunma izni vermediğinin altı net bir şekilde çizildi.
Kararda şu ifadelere yer verildi:
"Zincir marketin söz konusu uygulaması, tüketiciye seçim hakkı tanımamakla birlikte piyasaya dayalı çevre koruma mekanizmalarının esas amacı olan davranışsal dönüşümü değil, zorunlu ve ekonomik külfet oluşturan bir dayatma ortaya çıkarmaktadır. Yasal düzenlemenin amacı, tüketiciyi bilinçlendirerek tercihini çevre dostu yönde şekillendirmektir. Ancak, poşete nazaran daha yüksek ücret karşılığı yalnızca kağıt torba sunulması suretiyle tüketiciye seçenek bırakılmaması, düzenleyici hükümlerin özüne ve ruhuna aykırıdır."
KARAR BAKANLIKTA
Kamu Denetçiliği Kurumu, bu tespitlerin ardından topu yetkili makama attı. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'na "zincir marketlerde yasal yükümlülüklere aykırı olarak plastik poşet satışı yapılmamasının idari denetim kapsamına alınarak gerekli yaptırımların uygulanması" yönünde bir tavsiye kararı gönderildi.
Bu kararın ardından gözler Bakanlığa çevrildi.
