Mali müşavirlikten üretime: Bolu'da 50 m²'de uzay tarımıyla safran üretimi
Bolu'da mali müşavirlik görevini bırakan Şeyda Yoltaş, kapalı ortamda uygulanan uzay tarımı yöntemiyle 50 metrekarelik bir alanda safran üretimine başladı. Yoltaş, yaklaşık 30 bin soğanın bulunduğu üretimde elde edilen safranın gramını 600 liradan satışa sunuyor.
Meslekten üretime geçiş
32 yaşındaki Yoltaş, üniversite sonrası mali müşavirlik mesleğini bırakmasını ve çocukluk hayali olan çiftçiliğe yönelmesini anlattı. Araştırmalarının 2012'ye dayandığını belirten Yoltaş, kapalı ortam koşullarını kurabilince safranı tercih ettiğini söyledi.
“Hep çiftçi olmak istiyordum. 2012 senesinden beri de araştırma yapıyorum, uğraşıyorum. Kendi şartlarım dahilinde bu ortamı kurabildiğim için safran bitkisine karar verdim. Ben üretici olmak istiyordum,” ifadelerini kullandı.
Üretim ve hasat süreci
Yoltaş, üretim takvimini ve hasat yöntemini şu şekilde aktardı: “1 Ekim tarihinde safranlarımızı odaya aldık. Kasım ortası gibi hasat yapmaya başladık. Yeşil yapraklara zarar vermeden elle tek tek çiçekler koparılıyor.” Kapalı ortamda yapılıyor olmasının, yapraklara zarar vermeden çalışmayı kolaylaştırdığına dikkat çekti.
Yoltaş, aynı üretimi tarlada yapmış olsaydı alanın yaklaşık bir buçuk dönümden fazla gerektireceğini ve sabahın erken saatlerinde, arılar polen dağıtmadan toplamanın büyük emek ve işçi maliyeti doğuracağını vurguladı. Kapalı ortam sayesinde bu sürecin daha kontrollü yürütüldüğünü belirtti.
Kapalı ortam ve ‘uzay tarımı’ yaklaşımı
Üretim yönteminin “uzay tarımı” olarak adlandırılmasının nedenini açıklayan Yoltaş, bu sistemle ışık, sıcaklık, nem ve karbondioksit gibi parametrelerin kontrol edilebildiğini söyledi. Üretimin topraklı mı topraksız mı olduğu konusunda yanlış anlamalar olduğunu belirterek, kendi uygulamasının kapalı ortam tarımı olduğunu, topraksız tarımın ise farklı alt dalları olduğunu dile getirdi.
“Bu üretim sisteminin çalışmasından dolayı uzay tarımı denmektedir. ... Ben topraksız tarım yapmıyorum. Ben kapalı ortam tarımı yapıyorum. ... Bu çalışmalar ciddi ARGE süreçlerinden geçiyor. Bilim insanları içeriklerini kontrol ediyor,” dedi ve kapalı ortam üretiminin testlerle denetlendiğini aktardı.
Safranın sağlık iddiaları ve tüketim uyarısı
Yoltaş, safranın antioksidan ve anti-inflamatuar özelliklerine değindi: “Safranın göz sağlığına, cilt sağlığına, kanserli hücrelere çok fazla faydası var. Tansiyonu düzenlediğini de biliyoruz. Anti-inflamatuar etkisi olduğunu biliyoruz.” Ancak kronik rahatsızlığı olanların doktorlarına danışması gerektiğini ve “günde bir bardaktan fazla tüketilmemeli” uyarısını yineledi.
Üretimin maliyetine ilişkin değerlendirmesinde, safranın işçilik yoğunluğu ve bitkinin üretim zorluğu nedeniyle yüksek fiyatlı bir ürün olduğunu, ancak “bir gram safran bir kişiye bir ay yeterli oluyor; böyle düşündüğünüzde aslında çok yüksek bir fiyat değil” dedi.
Sonuç olarak, Yoltaş'ın örneği, sınırlı alanda kontrollü koşullarla yüksek katma değerli ürün üretmenin mümkün olduğunu gösteriyor; üretim modeli ve elle yapılan hassas hasat işlemleri safranın kıymetini belirleyen unsurlar olarak öne çıkıyor.
ŞEYDA YOLTAŞ, KAPALI ORTAMDA UYGULANAN UZAY TARIMI YÖNTEMİYLE 50 METREKARELİK BİR ALANDA SAFRAN ÜRETİMİNE BAŞLADI.
