Orta Doğu’da devam eden büyük dönüşümler çerçevesinde, ABD ve diğer Batılı ülkeler, bölgesel güvenlik ve istikrarı sağlamak amacıyla Lübnan'da 'silahların yalnızca devletin kontrolüne verilmesi' konusunu yeniden gündeme getirdi. Bu meselenin egemenlik, siyaset, mezhepler arası dengeler ve güvenlik boyutları ile iç içe geçmiş karmaşık bir yapıda olduğu belirtiliyor.
ABD’nin desteklediği İsrail, 8 Ekim 2023’te Lübnan’a yönelik saldırılara başladı ve bu durum 23 Eylül 2024’te geniş çaplı bir savaşa dönüştü. Bu çatışma sürecinde 4 binden fazla insan hayatını kaybederken, yaklaşık 17 bin kişi de yaralandı. Görüşmeler sırasında mevcut durumu ele almak üzere Beyrut’u ziyaret eden ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack’ın sunduğu teklife, Lübnan’ın hazırladığı taslak yanıtın önümüzdeki günlerde açıklanması bekleniyor.
Washington, Hizbullah’ın silahlarının bölgesel istikrar için tehdit oluşturduğunu belirterek, Lübnan hükümetine bu silahların yalnızca resmi kurumların denetimine alınmasına yönelik somut adımlar atma yönünde baskıyı sürdürmektedir. Ancak Hizbullah, İsrail işgali sürdüğü sürece silahlarını teslim etmeyeceğini duyuruyor.
Siyasi analist George el-Akuri, Lübnan’ın bu süreçte kritikleştirilmesi gerektiğini, zaman kaybının hiç bir şekilde kabul edilemeyeceğini ifade etti. Akuri, ayrıca yasaların uygulanmasının devletin bir yükümlülüğü olduğunu vurgulayarak, “Hizbullah devlete karşı duran taraf olamaz,” dedi.
Analistler, Lübnan devletinin ABD’nin önerisine yanıt verme aciliyetine dikkat çekerken, bu sürecin Hizbullah ile müzakereleri yürüten Meclis Başkanı Nebih Berri’nin tutumuna bağlı olduğu belirtiliyor. Berri’nin adım karşılığı adım ilkesi çerçevesinde, silahların teslim edilmesine karşılık henüz bir güvence almadığı değerlendiriliyor. Hükümetin attığı adımların yanı sıra, Hizbullah’ın İran’dan ne tür bir yanıt alacağı da kritik bir aşamadır.
Analistler, Hizbullah’ın kendi iradesiyle hareket etme ihtimalinin zayıf olduğunu ve dış etkilerin bu süreçte belirleyici olacağını tahmin ediyorlar. Silahların devletin tekeline verilmesi, Lübnan için bir ulusal öncelik olarak değerlendirilmelidir.
