Yönetmeliğin kapsamı ve yürürlüğe girişi
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığınca hazırlanan "Liman Devleti Denetimi Uygulama Yönetmeliği" Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yönetmelik; deniz taşımacılığında kullanılan gemilerin ve gemi adamlarının, Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası mevzuat çerçevesinde seyir, can, mal ve çevre emniyeti açısından uygunluğunun denetlenmesi ile uygun olmayanlar hakkında yaptırım uygulanmasına ilişkin usul ve esasları düzenliyor.
Denetimin amaçları ve kapsamı
Yönetmelik, denetim kapsamını; gemilerin uluslararası mevzuata uygunluğunun tespiti, gemide görevli gemi adamlarının yaşam ve çalışma koşullarının değerlendirilmesi, uygunsuzluk halinde yaptırım uygulanması ile liman devleti denetim görevlilerinin yetkilendirilmesi ve görevlendirilmesi usullerini kapsayacak şekilde belirliyor.
Denetim raporları ve kayıt
Denetim raporları İngilizce hazırlanıp imzalanacak. Denetimlere ilişkin mutabakat muhtıralarının elektronik sisteme girişleri, ilgili liman başkanı tarafından denetlenecek.
Liman devleti denetim görevlilerinin nitelikleri
Görevlilerde aranan asgari şartlar şöyledir:
- Eğitim: Denizcilikle ilgili lisans düzeyinde eğitim veren fakülte veya yüksekokullar veya denkliği YÖK tarafından kabul edilen yükseköğretim kurumlarından mezun olma.
- Dil ve mevzuat bilgisi: İngilizce dil yeterliliği; uluslararası sözleşmelerin hükümleri ve liman devleti kontrolü ile ilgili yeterli bilgi.
- Mesleki deneyim: Uzakyol birinci zabiti veya üstü, ikinci mühendis, makinist veya üstü yeterliliği ile deniz ve bayrak devleti sörveyörlüğünde bir yıllık hizmetin tamamlanması gerekecek.
Görevliler, denetim limanı veya denetlenen gemiler ile ticari ilişki içinde bulunamayacak; gemi acentesi, yasal belgeler ve klas sertifikası düzenleyen kuruluşlar tarafından istihdam edilemeyecek veya bunlar adına iş yapamayacaklar.
Yetki devamı için merkez teşkilatı veya liman başkanlıklarında çalışan denetim görevlilerinin, bir takvim yılında en az 10 liman devleti denetimi gerçekleştirmeleri veya denetime eşlik etmeleri ve Bakanlığın belirlediği yenileme eğitimlerini tamamlamış olmaları gerekiyor.
Giriş yasağı ve yaptırım esasları
Yönetmelik, gemilere uygulanacak giriş yasakları ve tutma kararlarına ilişkin hükümleri detaylandırıyor. Öne çıkan yaptırım kuralları şunlardır:
- İzinsiz ayrılma: Geminin, tutulma kararına rağmen izinsiz limandan ayrılması veya bildirdiği tersaneye gitmemesi halinde gemiye Türk limanlarına 6 ay süreyle giriş yasağı uygulanacak.
- Tekrarlı tutulmalar: Türkiye'de gerçekleştirilen liman devleti denetimleri sonucunda son 36 ay içinde üç veya daha fazla tutulması olan geminin Türk limanlarına girişine izin verilmeyecek.
- Giriş yasağı süreleri: Giriş yasağı uygulanan gemiye ilk defa 12 ay, yasağın bitiminden sonra 12 ay içinde tekrar tutulması halinde ise 24 ay giriş yasağı uygulanacak. İkinci defa giriş yasağı uygulanan geminin Türk limanlarında tutulması halinde kalıcı yasak devreye girecek.
İtiraz ve hukuki haklar
Geminin sahibi, işleteni veya bayrak devleti, liman devleti denetim görevlisince verilen tutulma kararına itiraz etme hakkına sahip olacak. İtiraz başvurusu, geminin tutulma tarihinden itibaren en geç bir ay içinde Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Denizcilik Genel Müdürlüğü'ne yapılacak.
Geminin gereksiz yere tutulması veya geciktirilmesi durumunda gemi sahibi ya da işleteni yargı yoluna başvurabilecek.
Yürürlükten kaldırılan düzenleme
Yeni yönetmelikle birlikte, 26 Mart 2006 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan "Liman Devleti Denetimi Yönetmeliği" yürürlükten kaldırıldı.
