Kuraklık Van Gölü kıyılarında flamingoların barınma ve beslenme alanlarını daralttı
Küresel ısınma ve kuraklık, Van Gölü'nde yaz boyunca gözlemlenen su çekilmesini derinleştirerek kıyıdaki kuş türlerinin, özellikle flamingoların yaşam alanlarını daralttı. Yağışların azalması ve aşırı buharlaşma nedeniyle gölün sığ noktalarındaki çekilme, Erciş ve Muradiye ilçelerindeki bazı kıyılarda yüzlerce metreyi buldu.
Kıyı çizgisinde değişim ve flamingoların yer değiştirmesi
Bir dönemde Çelebibağı, Gölağzı, Kasımbağı ve Karahan mahalleleri kıyılarında kalabalık gruplar halinde konaklayan flamingolar, su seviyesinin düşmesiyle birlikte daha küçük gruplar halinde ve su debisinin daha yüksek olduğu farklı bölgelere kaydı. Yaz boyunca beslenme alanları çorak araziye dönen flamingolar, sınırlı su kaynaklarına bağlı olarak barınma ve beslenme alışkanlıklarını değiştirmek zorunda kaldı.
Bilimsel değerlendirme
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Dr. Öğr. Üyesi Mustafa Akkuş, buharlaşmayla Van Gölü'ndeki su kaybının son yıllarda belirgin biçimde arttığını belirtti. Akkuş, kışın yağmur ve kar sularının göle su girdisi sağlarken yaz aylarında buharlaşmanın gölden su çıkışı oluşturduğunu vurguladı. Ayrıca Şubat ayında yağışların mevsim normallerinin yaklaşık yüzde 60 altında gerçekleştiğini ve geçen yıl göle düşen 10 damla yağışa karşı bu yıl 4 damladan daha az yağış düştüğünü söyledi.
Akkuş, söz konusu dengenin bozulmasının sonucu olarak Van Gölü kıyı çizgisinin çekildiğini, ortaya çıkan geniş düzlüklerin insanlar tarafından tarım alanı olarak kullanıldığını ve böylece sulak alanların azalmasının flamingo dahil olmak üzere birçok kuş türünü alan değişikliğine zorladığını ifade etti.
Yerel etkiler
Erciş'te göl kıyısında çiftçilik yapan Kılıç Arslan Koçak, bölgenin daha önce göl tabanı olduğunu, balıkçı teknelerinin geldiğini ve flamingoların beslenme alanı olarak kullanıldığını anlattı. Koçak, göl çekilince flamingoların beslenme alanlarının değiştiğini, bazı bölgelerde şimdi hayvan otlatıldığını aktardı.
Analiz ve sonuç
Mevcut gözlemler, Van Gölü'ndeki su seviyesindeki azalışın hem doğal yaşamı hem de kıyı kullanımını dönüştürdüğünü gösteriyor. Kıyı çizgisindeki daralma, flamingoların yoğunlaştığı bölgelerin küçülmesine, beslenme ve üreme davranışlarında uyum sağlamaya yönelik değişimlere yol açıyor. Bu durum, sulak alan baskısının arttığı alanlarda biyolojik çeşitlilik ve yerel geçim kaynakları üzerinde ek baskılar oluşturma potansiyeli taşıyor.
Gözlemler ve uzman değerlendirmeleri, Van Gölü'ndeki su rejimindeki değişikliğin izlenmesi ve kıyı ekosistemleriyle ilişkili planlamaların gözden geçirilmesi gerektiğine işaret ediyor.
Küresel ısınma ve kuraklık, Kuzey Afrika'dan İran'a uzanan göç sırasında yaz boyunca Van Gölü kıyılarında konaklayan flamingoların yaşam alanlarını daralttı. Yaz boyunca beslendikleri kıyılar çorak araziye dönüşen ve barınma alanları daralan flamingoların, su debisinin daha yüksek olduğu bölgelerde küçük gruplar halinde beslendikleri görüldü.
