Kastamonu fanilası kış günlerinde yeniden ilgi odağı
Kastamonu’da hava sıcaklıklarının sıfırın altına düştüğü kış günlerinde, coğrafi işaretli Kastamonu fanilası yerel halkın tercihleri arasında öne çıkıyor. Yüzyıllardır kışın sıcak, yazın serin tutma özelliğiyle bilinen ve doğal pamuk ipliğinden örülen bu ürün, hem sağlıklı yapısı hem de tarihsel değeriyle dikkat çekiyor.
Tescil ve tarihsel bağ
2020 yılında Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenerek coğrafi işaret alan Kastamonu fanilası, Kurtuluş Savaşı döneminde Kastamonulu kadınların ev tezgâhlarında dokuyup cephedeki askerlere gönderdiği bir ürün olarak anılıyor. Bu tarihsel bağ, fanilanın sadece giyim eşyası değil aynı zamanda yerel kültürün yaşayan bir parçası olduğunu gösteriyor.
Üretim süreci ve işçilik
Kentteki ustalar tarafından makinelerle örülen fanila iplikleri, üretimin sonraki aşamalarında dikim için usta ellerde şekillendiriliyor. Üretimde kullanılan tamamen pamuk yapısı, teri emme özelliği ve ciltle uyumu ile öne çıkıyor. Üreticiler, örme desenlerinin fazlasıyla üretim aşamasında verildiğini ve dikim işlemlerinin ürünün dayanıklılığı ile kalitesini artırdığını vurguluyor.
Usta hikayesi: Mustafa Özeren
Kastamonu merkezde, muhasebecilikten emekli olduktan sonra baba mesleğine dönerek fanila örmeye başlayan Mustafa Özeren, ortaokul yıllarında babasına yardımcı olarak mesleği öğrendiğini aktarıyor. Dükkanındaki makineyle pamuk fanila ördüğünü belirten Özeren, emekliliğin ardından tamamen üretime yöneldiğini; hem bir sanat icra ettiklerini hem de kullanışlı, sağlıklı bir ürün sunduklarını söylüyor.
Sağlık ve kullanım özellikleri
Üreticiler fanilanın en önemli özelliğinin pamuktan üretilmesi olduğunu, pamuklu yapının teri emdiğini ve vücudu koruduğunu belirtiyor. Özeren, naylon içerikli ürünlerin aksine pamuk fanilanın bronşit ya da öksürük gibi rahatsızlıklara yol açmadığını ifade ediyor. Ayrıca fanilaların ter emme özelliği sayesinde yazın da kullanılabildiği, rüzgârla temas edildiğinde vücut ısısının daha dengeli kaldığı anlatılıyor.
Dayanıklılık ve kişiye özel üretim
Üreticiler, fanilaların doğru bakımla yıllarca kullanılabildiğini, yıkandıkça renginde değişim gözlemlenebileceğini belirtiyor. İmalat sürecinde beden farklılıklarına göre ince veya geniş örümler yapıldığı; böylelikle zayıf ya da kilolu kullanıcılara uygun ürünler sunulduğu ifade ediliyor.
Sonuç: Geleneksel üretimin sürdürülebilirliği
Kastamonu fanilası, coğrafi işaretli kimliği, pamuklu yapısı ve el işçiliğini içeren üretim süreciyle yerel ekonominin ve kültürel mirasın korunmasına katkı sağlıyor. Özellikle kış mevsiminde artan talep, bu geleneğin hem kullanım hem de üretim boyutunda canlı tutulduğunu ortaya koyuyor.
FANİLALARIN DESENLERİNİN ÖRME AŞAMASINDA VERİLDİĞİNİ ANLATAN ÖZEREN, ÜRÜNLERİN ATLET YA DA KOLLU FANİLA OLARAK DİKİCİYE GÖNDERİLDİĞİNİ BELİRTTİ
