‘Karayollarındaki Hız Sınırlama Uygulamalarında Yeknesaklık’ genelgesi Resmi Gazete’de
Resmi Gazete’de yayımlanan genelgeyle, karayolu hız sınırları ve bunları belirleyen trafik işaretlemelerinin ülke çapında yeknesak hale getirilmesi hedefleniyor. Genelge, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından imzalandı ve önceki politika belgeleriyle ilişkilendirildi.
Kapsam ve stratejik dayanak
Genelge, Birleşmiş Milletler hedefleri doğrultusunda 2021-2030 Karayolu Trafik Güvenliği Strateji Belgesi ile 2021-2023, 2024-2027 ve 2028-2030 Karayolu Trafik Güvenliği Eylem Planları kapsamında yürütülen çalışmaları kapsıyor. Metinde, BM’nin trafikteki can kayıplarının ve ciddi yaralanmaların 2030’a kadar %50, 2050’ye kadar sıfırlanması hedefine atıf yapılıyor ve 2021/2 sayılı Cumhurbaşkanlığı genelgesinin (3 Şubat 2021, 31384 sayılı Resmi Gazete) uygulanmasının anımsatıldığı belirtiliyor.
Hız sınırları ve işaretlemelerin yeniden değerlendirilmesi
Genelgeye göre, yollardaki hız sınırı, hız sınırı sonu levhaları ve diğer ilgili trafik işaretlemeleri; güncel standartlara uygunluk, konum, gereklilik, görünürlük, süreklilik ve sürücü davranışları üzerindeki etkileri açısından yeniden değerlendirilecek. Bu değerlendirme 2024-2027 Karayolu Trafik Güvenliği Eylem Planı içindeki performans göstergeleri ile uyumlu yürütülecek.
Teknik kriterler ve kanuni dayanak
Yerleşim yeri dışındaki bölünmüş karayolları başta olmak üzere, hız sınırları işaretlemeleri; 13 Ekim 1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 7'nci maddesi ile Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan Karayolu Trafik İşaretleme Standartları Kitabındaki teknik kriterler esas alınarak yeniden gözden geçirilecek. Bu yaklaşım, uygulamalardaki teknik tutarlılığı sağlama amacı taşıyor.
Hemzemin yaya geçitleri ve altyapı düzenlemeleri
Genelge, meskun mahal dışında tesis edilmiş hemzemin yaya geçitlerinin standartlara uygunluğunun kontrol edileceğini ve okul, hastane bölgesi gibi istisnalar dışında kalan hemzemin yaya geçitlerinin kaldırılacağını açıkça belirtiyor. Ayrıca, hız sınırlarının işaretlemelerle düşürüldüğü kesimlerde yapılan değerlendirme sonucu hız sınırlamasının kaldırılmasına karar verilirse, yolun yapım ve bakımından sorumlu kuruluşa gerekli altyapı düzenlemelerini yapma yükümlülüğü getiriliyor. Bu düzenlemeler arasında yaya geçidi/durak uygulamasının sonlandırılması, orta refüj açıklıklarının kapatılması ve ilgili trafik işaretlemelerinin kaldırılması sayılıyor.
İşaretleme ilkeleri ve kullanıcı algısı
Hız sınırı ve trafik işaretlerine ilişkin uygulamalar, "trafik işaret levhaları mümkün olduğu kadar az fakat gerektiği kadar çok olmalıdır" ilkesi doğrultusunda standardize edilecek. Amaç, yol kullanıcıları açısından işaretlerin daha algılanabilir olmasını sağlamak ve gereksiz karmaşayı azaltmak.
Koordinasyon, görev dağılımı ve takvim
Çalışmalar İçişleri Bakanlığı ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı koordinasyonunda yürütülecek; Adalet, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği, Milli Eğitim, Sağlık, Tarım ve Orman bakanlıkları ile belediyeler başta olmak üzere ilgili kurum ve kuruluşlar sürece dahil edilecek. Belirlenen birinci öncelikli yollar için son tarih 1 Eylül, diğer yollar için ise 31 Aralık olarak bildirildi.
Uygulamanın olası etkileri
Genelge, işaretleme ve hız sınırlaması uygulamalarında teknik temelli bir düzenleme ve standardizasyon getiriyor. Bu yaklaşım, uygulamalar arasındaki tutarsızlıkları azaltmayı, sürücü algısını güçlendirmeyi ve altyapı değişiklikleriyle birlikte trafik güvenliğini iyileştirmeyi hedefliyor. Ayrıca performans göstergeleriyle takip edilecek değerlendirmeler, karar süreçlerini hızlandırmaya yönelik bir mekanizma sunuyor.
Genelgenin uygulamaya geçirilmesi, hem hukuki çerçeveye hem de Karayolu Trafik İşaretleme Standartları Kitabı’ndaki kriterlere bağlı olarak ilerleyecek; sonuçlar, belirlenen takvim içinde kurumlar arası koordinasyonla tamamlanacak.
