Transplantasyon ve Hücresel Tedaviler Kongresi: Yenilikçi yaklaşımlar yaşam süresini uzatıyor
Transplantasyon ve Hücresel Tedaviler Derneği (THTD) tarafından düzenlenen 4. Transplantasyon ve Hücresel Tedaviler Kongresi, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde (KKTC) bir otelde yapıldı. Kongrede kök hücre transplantasyonu, tümör aşıları, hücresel ve genetik tedaviler, CAR‑T hücre tedavisi, immünoterapi, kanserde destek tedavileri ile klinik araştırmalardaki güncel bilimsel gelişmeler uzmanlar tarafından paylaşıldı.
Kongrenin teması ve eğitim programı
Dernek Kurucu Başkanı Prof. Dr. Fevzi Altuntaş, kongrenin bu yılki ana temasının "Transplantasyon ve Hücresel Tedavilerde Mükemmeliyet: Güvenlik‑Kalite‑Erişim" olduğunu belirtti. Altuntaş, kongre kapsamında düzenlenen "CAR‑T Hücre Tedavileri Kursu" ile CAR‑T mimarisi, yeni kuşak yaklaşımlar, kalite testleri ve akademik üretim gerekliliklerinin ele alındığını söyledi.
CAR‑T tedavilerinin klinik bulguları
Altuntaş, CAR‑T hücre tedavilerinin kan kanserlerinde kalıcı yanıtlar sağladığını vurguladı: "Yapılan bilimsel çalışmalar, bazı hastalarda 5 yılın üzerinde tedavisiz tam yanıtın alınabildiğini gösterdi." Altuntaş, multipl miyeloma örneği vererek, "nüks ve dirençli bir kan kanseri türü olan multipl miyeloma hastalarının üçte birinde en az 5 yıl hastalığın ilerlemeden yaşadığı belirlendi" bilgisini paylaştı.
Kongrede verilen sayısal verilere göre dünya genelinde en az 42 bin 500 hastaya CAR‑T hücre tedavisi uygulandı; bunların yaklaşık 5 bini Avrupa, 38 bini Amerika'da gerçekleştirildi. Ayrıca Avrupa Kan ve Kemik İliği Transplantasyon Derneği raporuna göre ileri hücresel tedavi uygulanan 6 bin 42 hastanın 4 bin 888'i CAR‑T aldı.
Lenfoma: Kişiye özel tedaviler ve bispesifik antikorlar
Dernek üyesi Prof. Dr. Burhan Turgut, lenfomalarda kişiye özgü, kanıta dayalı tedavi ile düzenli takibin tedavi başarısında belirleyici olduğunu söyledi. Turgut, yeni nesil "bispesifik" antikorlar ile önemli başarı oranları elde edildiğini belirterek şöyle konuştu: "Bir lenfoma çeşidi için geliştirilen kişiye özel tedavilerle yaşam süresi uzatılırken, hastaların yaşam kalitesinde de ciddi oranlarda iyileşme tespit edildi."
Turgut ayrıca bir bispesifik antikorun kullanıldığı Faz 3 çalışmasında, kök hücre nakline uygun olmayan nüks veya dirençli lenfomada genel sağ kalımın üstünlüğü ve %41 oranında ölüm riskinde azalma olduğunu aktardı.
Multipl miyelom ve immünoterapi sonuçları
Kongre Genel Sekreteri Doç. Dr. Tuğçe Nur Yiyenoğlu, multipl miyelomda yeni kuşak ilaçlar ve otolog kök hücre nakliyle tedavi başarılarının arttığını söyledi. Yiyenoğlu, Teclistamab, Talquetamab ve Elranatamab adlı bispesifik antikorlara ilişkin çok merkezli çalışmada sağ kalım oranlarının %50'nin üzerine çıktığını ve erken dönemde daha yüksek, kalıcı yanıtların bildirildiğini aktardı.
Yiyenoğlu ayrıca kombine yaklaşımlarda minimal kalıntı hastalığın çok düşük oranda görüldüğünü ve transplantasyon yapılan hastalarda beklenen yaşam süresinin 17 yılı aştığını belirtti.
Lösemi tedavisinde güncel yaklaşım: Nakil ve hücresel tedaviler
Yiyenoğlu lösemiyle ilgili değerlendirmesinde, "Artık lösemisiz yaşam mümkün." ifadesini kullandı. Lösemi tedavisinde modern ilaçların ilk basamak olduğunu vurgulayan Yiyenoğlu, erken dönemde kontrol altına alınan hastalarda nüks riskinin belirlenmesi ve gerekirse başkasından kök hücre nakli veya CAR‑T gibi hücresel tedaviler ile tedavinin güçlendirilmesi gerektiğini söyledi.
Yiyenoğlu transplantasyonun sorunların sona erdiği anlamına gelmediğini, nakil sonrası yakın takip ve gerektiğinde acil müdahalenin önemini vurguladı: "Nakil yapılan hastaların tercihan nakil yapılan merkezde uzun yıllar takip edilmesi gerekir."
Kök hücre transplantasyonu ve bağış çağrısı
Dernek ve Kongre Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ali Erkurt, Türkiye'nin kök hücre transplantasyonunda gelişmiş ülkelerle aynı düzeyde olduğunu ve çok sayıda hastanın tedavi için Türkiye'ye geldiğini belirtti. Avrupa verilerine göre 696 merkezde, 43 bin 902 hastada 47 bin 731 kök hücre nakli yapıldığı, bunun tedavi standartlarının yaygınlaştığını gösterdiği aktarıldı.
Erkurt, Türkiye'de merkez sayısının 100'ün üstüne çıktığını ve yıllık nakil sayısının 6 binin üzerine çıktığını söyledi. Ayrıca TÜRKÖK gönüllü bağışçı sayısının 1 milyonu aştığı ve nakil sayısının 30 bine yaklaştığı bilgisi paylaşıldı. Erkurt, 18‑50 yaş arası sağlıklı bireyleri kök hücre bağışçısı olmaya çağırdı: "Gelin gönüllü olalım, bir hayat kurtaralım."
Klinik araştırmalar ve hasta erişimi
Erkurt, immünoterapi, CAR‑T hücre ve tümör aşısı gibi hücresel tedavilerin Türkiye'de klinik araştırmalar kapsamında uygulanmaya başlandığını ve bu çalışmaların bazı hematolojik kanserlerde derin ve kalıcı yanıtlar sağlayabildiğini belirtti. Yeni ilaçların rutin tedaviye girmesinin zaman alabildiğini, bu nedenle hastaların erken erişim için klinik çalışmalara katılabileceğini vurguladı: "Kanserli her hastaya öncelikle standart tedavi uygulanmalı ancak standart dışına çıkmış her hastaya mümkün ise klinik araştırma seçeneği sunulmalıdır."
Transplantasyon ve Hücresel Tedaviler Derneği (THTD) tarafından düzenlenen 4. Transplantasyon ve Hücresel Tedaviler Kongresi, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde (KKTC) bir otelde yapıldı. Transplantasyon ve Hücresel Tedaviler Derneği Kurucu Başkanı Prof. Dr. Fevzi Altuntaş (sol 2), programda açıklamada bulundu.
