Kamboçya: Tayland ile ateşkes süreci son derece kırılgan
Kamboçya, 24 Temmuz'da sınır hattında başlayan ve 28 Temmuz'da ateşkesle sonuçlanan çatışmaların ardından, iki ülke arasındaki ateşkes sürecinin son derece kırılgan olduğunu bildirdi. Üst düzey yetkililer, sivil güvenliği ve karşılıklı güven tesisini zayıflatan eylemlere dikkat çekti.
Prak Sokhonn'un değerlendirmesi
Kamboçya Başbakan Yardımcısı, Dışişleri ve Uluslararası İşbirliği Bakanı Prak Sokhonn, BM 80. Genel Kurulu'nda yaptığı konuşmada, tarafların ateşkese bağlı kalma taahhüdüne rağmen sürecin hassasiyetini vurguladı. Prak, komşu ülkenin uluslararası anlaşmalara uygun olmayan haritalar dayattığını ve 'güç kullanarak fiili egemenlik kurmaya çalıştığını' belirterek bu durumun güven tesisini zayıflattığını ifade etti.
Prak, sınırın henüz belirlenmemiş bölgelerinde Kamboçyalı sivillerin zorla tahliye edilmesinin ve yüzlercesinin yerinden edilme tehdidiyle karşı karşıya kalmasının kabul edilemez olduğunu söyledi. Bakan, şöyle devam etti: 'Bu eylemler sadece ateşkesin ruhuna değil, aynı zamanda karşılıklı mutabakata dayalı sınır anlaşmalarına da aykırıdır. Egemenliğimiz ve toprak bütünlüğümüz ihlal edilmekte, halkımızın hak ve onuru çiğnenmektedir.'
Sınır geriliminin boyutu ve etkileri
Güneydoğu Asya'da 817 kilometrelik sınır telleriyle ayrılan Tayland ile Kamboçya arasında uzun süredir devam eden toprak anlaşmazlıkları, 28 Mayıs'taki kısa süreli çatışmanın ardından tekrar tırmandı. Yaklaşık iki ay sonra 24 Temmuz'da tekrar alevlenen çatışmalarda iki ülkeden toplam 32 kişi hayatını kaybetti. Kamboçya yetkilileri, ateşkese sıkı sıkıya bağlı kaldıklarını ve askeri gücün yalnızca 'son çare' olacağını belirtti.
Bölgesel tepkiler ve çağrılar
Prak, barışçıl çözüm için diyalogun sürdürülmesi ve güvenin yeniden tesis edilmesi çağrısında bulunarak sınır bölgelerini 'barış ve işbirliği alanlarına' dönüştürme kararlılığını vurguladı. Uluslararası topluma da çağrı yapan Prak, BM ile ASEAN ve bölge liderlerinden tansiyonu düşürme, barışçıl çözümü teşvik etme ve yeni trajedilerin önlenmesi için destek istedi.
Taraflar, Malezya'nın arabuluculuğunda Kuala Lumpur'da bir araya gelmiş; Kamboçya Başbakanı Hun Manet ile Tayland Başbakan Vekili Phumtham Wechayachai'nin görüşmeleri sonrası Malezya Başbakanı Enver İbrahim, acil ve koşulsuz ateşkes sağlandığını açıklamıştı. Ancak Tayland Dışişleri Bakanlığı, Kamboçya'yı ihtilaflı sınıf hattında saldırılar düzenlemekle suçlayıp bunun ateşkesin ihlali olduğunu belirtmiş; Kamboçya Savunma Bakanlığı ise iddiaları reddetmişti.
Ne izlenecek?
Kamboçya, küçük bir ülke olarak egemenlik tehdidi oluşturmadığını belirterek önceliklerinin ekonomik kalkınma ve halkın refahını artırmak olduğunu kaydetti. Bölgesel aktörlerin arabuluculuğu ve BM ile ASEAN mekanizmalarının devreye girmesi, ateşkesin sürdürülmesi ve sivil korumanın sağlanmasında belirleyici olacak.
