İsrail'in E1 Onayı Cebel el-Baba Bedevilerini Yerinden Etme Endişesi Yarattı
Projenin hedefi ve bölgedeki konum
İsrail'in, Maliye Bakanı Bezalel Smotrich liderliğinde Doğu Kudüs'te Filistinlilerden gasbedilen yerleşim alanlarını genişletmeyi öngören E1 projesini onaylamasının ardından, Cebel el-Baba (El-Baba Dağı) bölgesinde yaşayan bedevi toplulukları derin bir belirsizlik içinde kaldı. Smotrich'in projenin 'Filistin devleti fikrini ortadan kaldıracak' ifadeleri, yerel halkta kaygıyı artırdı.
Cebel el-Baba, El-Ayzeriyye kasaba sınırları içinde, Kudüs'ün doğusunda ve Ma'ale Adumim'in karşı yakasında yer alıyor. Proje, Ma'ale Adumim yerleşimini Kudüs kentine bağlamayı ve Batı Şeria'nın kuzeyini güneyinden ayırmayı hedefliyor. Bu nedenle bölge doğrudan etkilenecek topraklar arasında gösteriliyor.
Bölge halkının durumu ve tepkiler
Bölgede baraka evlerde ve çadırlarda yaşayan, geçimini hayvancılıkla sağlayan yaklaşık 450 Filistinli bulunuyor. Cebel el-Baba'da yaşayan bedevi topluluğunun sözcüsü Atallah el-Cehalin, topluluğun büyüklüğünü 80 aile olarak ifade ediyor.
Bölge sakinlerinden Salim el-Cehalin, AA muhabirine yaptığı açıklamada yerleşim genişletme planlarıyla birlikte zorla yerlerinden edilme tehlikesiyle karşı karşıya olduklarını söyledi. Salim, evinin Ma'ale Adumim'in karşısında olduğunu belirterek, 'Biz, bu büyük yerleşim planından önce de buradaydık. Necef'ten göç ettik. Bedevi hayatı yaşıyoruz, hayvancılıkla geçiniyoruz. Bu dağdan başka gidecek yerimiz yok.' dedi.
Salim ayrıca İsrail ordusunun daha önce evini üç defa yıktığını ve bir yıl önce İsrailli bir yerleşimcinin bölgeye geldiğini, ordunun koruması altında bölgeyi kontrol altına aldığını anlattı. 'İsrail'in yeni kararıyla bir bilinmezliğe sürüklendik. Nereye gidebiliriz. Ben yaşlı bir adamım ama çocuklarım ve torunlarımın geleceği ne olacak?' sözleriyle endişesini dile getirdi.
Toplumsal etkiler ve tarihi bağlam
Atallah el-Cehalin projenin uygulanması halinde bunun 'Filistin devletinin tabutuna çakılan son çivi' olacağını belirtti. Atallah, 'Bütün bu dağlar yerleşimlerle dolacak. Bu da Kudüs'ün Filistin'den ayrılması ve Batı Şeria'nın güneyinin, kuzeyi ve orta kesiminden ayrılması anlamına geliyor.' ifadelerini kullandı.
Atallah, İsrail ordusunun birkaç hafta önce Cebel el-Baba'daki evlerin sakinlerine yıkım ihtarı gönderdiğini ve geçmiş yıllarda bölgede 80 yıkım gerçekleştirildiğini aktardı. Bölge halkı ise 'evlerinde kalmaya ve göç etmemeye kararlı' olduğunu belirtiyor.
Haberde aktarılan tarihsel bağlamda, Filistinliler 14 Mayıs 1948'de İsrail'in bağımsızlık ilanını ve sonrasında yaşanan zorunlu göçü anmak için 15 Mayıs'ı Nekbe (Büyük Felaket) olarak anıyor. Ayrıca Batı Şeria ve Doğu Kudüs'ün 1967'den bu yana İsrail işgali altında bulunduğu hatırlatılıyor.
Sonuç
E1 projesinin onayı, Cebel el-Baba'daki bedevi toplulukları için hem doğrudan toprak kaybı riski hem de bölgenin siyasi ve toplumsal olarak parçalanması endişesini gündeme getirdi. Yerel liderler ve sakinler, planların uygulanması halinde geniş kapsamlı etkiler olabileceğini vurguluyor.
İsrail’in aşırı sağcı Maliye Bakanı Bezalel Smotrich'in işgal altındaki Doğu Kudüs’te Filistinlilerden gasbedilen yerleşim alanlarını genişletmeyi öngören “E1” projesini onaylamasının ardından bedeviler, projenin hayata geçirilmesi halinde yeni bir "Nekbe"nin (Büyük felaket) kapıda olduğunu belirtti. Smotrich'in "Filistin devleti fikrini ortadan kaldıracak" sözleriyle duyurduğu ve Batı Şeria'nın kuzeyini güneyinden ayırmayı hedefleyen proje, Cebel el-Baba (El-Baba Dağı) bölgesinde yaşayan bedevi toplulukları yeni bir bilinmezliğe doğru sürüklemiş görünüyor.
