Ultra-Ortodoks Şas Partisi Hükümetten Çekildi
İsrail'de Ultra-Ortodoks Yahudilerin (Harediler) askerlikten muaf tutulmasına yönelik yasa konusunda yaşanan görüş ayrılığı sebebiyle, Başbakan Binyamin Netanyahu liderliğindeki hükümetten çekilen Şas Partisi'nin bakanları istifa etti. Şas Partisi üyeleri İçişleri Bakanı Moşe Arbel, Refah Bakanı Yaakov Margi ve Dini İşler Bakanı Michael Malkielli'nin, Netanyahu'ya istifa mektubunu sunduğu öğrenildi.
İstifa Süreci
İsrail yasalarına göre, bakanların istifası 48 saat içinde yürürlüğe girecek. Şas Partisi'nin hükümetteki diğer üyelerinin, Sağlık, Çalışma ve Tarım bakanlıkları yardımcılarının da kısa süre içinde istifalarını sunmaları bekleniyor. Yaşanan istifa dalgası sonucunda Şas Partisi milletvekilleri Erez Malul ve Semion Moşiaşvili’nin, “Norveç Yasası” nedeniyle milletvekilliği düşürülecek; koltukları müstafi bakanlar tarafından doldurulacak.
Aşırı Sağcı Ortakların Talepleri
Netanyahu'nun aşırı sağcı koalisyon ortakları, Ultra-Ortodokslardan boşalan bakanlık ve Meclis Komite koltuklarını talep etmekte. The Times of Israel gazetesine göre, Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, İnşaat ve İskan ile İçişleri bakanlıklarının kendi partisi Yahudi Gücü'ne bırakılmasını istemektedir. Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ise, İsrail Meclisi'ndeki Maliye Komitesi'nin başına Dini Siyonizm Partisi'nden bir ismin atanmasını talep etti.
Hükümetten Çekilme Kararı
Şas Partisi, Haredilerin askerlikten muafiyetini sağlayacak yasa üzerindeki görüş ayrılıkları nedeniyle hükümetten istifa etme kararı aldığını dün duyurdu. Bu gelişme ile Netanyahu’nun hükümeti, 120 sandalyeli Mecliste 50 milletvekilinin desteğiyle azınlık hükümeti durumuna düştü. Şas Partisi’nin koalisyondan çekilmesine rağmen muhalefetin hükümeti devirme girişimlerini desteklemeyeceği açıklanmıştı.
Haredilerin Askerlik Durumu Üzerine Tartışmalar
İsrail yasalarına göre 18 yaşını geçen herkesin zorunlu askerlik hizmetini yapması beklenirken, Haredilerin askerlikten muaf tutulması yıllardır tartışma konusu. 7 Ekim 2023’ten itibaren bölgedeki artan saldırganlık nedeniyle asker talebinin artmasıyla Haredilerin askere alınması gündeme gelmişti. İsrail Yüksek Mahkemesi, 25 Haziran 2024’te Haredi erkeklerin askerlikten muaf tutulmasının yasal bir dayanağı olmadığını belirtmiş ve askerliğe uygun olanların göreve alınması gerektiğini kararlaşmıştı.
Hükümet, askere alınmaya uygun olduğu bildirilen yaklaşık 80 bin Haredi erkekten 24 binine askerlik celbi göndermiş; Temmuz 2025-2026 askerlik yılı için kalan gruba emir göndermeyi planlamaktadır. Haredilerin askerlikten muaf tutulmasını sağlayacak bir yasada çıkmaması nedeniyle Netanyahu'nun Haredi koalisyon ortakları, Meclisi boykot etmeye başlamış ve siyasi kriz doğurmuştu. Fakat sorunun çözülememesi nedeniyle fesih oylamasında yeterli çoğunluk sağlanamamıştı.
İsrail Meclisi Dışişleri ve Savunma Komitesi Başkanı Yuli Edelstein'in hazırladığı taslağın talep edilenleri karşılamaması sonucunda, “Degel HaTorah” ve “Agudat Israel” partilerinin oluşturduğu Birleşik Tevrat Yahudiliği ittifakı, 7 milletvekiliyle hükümetten istifalarını açıklamış ve hükümeti 61 milletvekiliyle bırakmıştır.
