İklim Değişikliği Zeytin Üretim Alanlarını Değiştiriyor
Sakarya Üniversitesi ve Balıkesir Üniversitesi'nden bilim insanlarının yaptığı araştırma, iklim değişikliğinin 2050 ile 2070 yılları arasında Türkiye'deki zeytin üretimini önemli ölçüde etkileyeceğini ortaya koyuyor. Prof. Dr. Beyza Ustaoğlu, Prof. Dr. İsa Cürebal ve doktora öğrencisi Muhammed Mustafa Özdel, iki farklı senaryo ile bu değişimin boyutlarını inceledi.
Proje Kapsamında Zeytin Üretimi Kategorileri
İki yıl süren arazi ve modelleme çalışmaları sonucunda, Türkiye'deki zeytin üretim alanları beş kategoride sınıflandırıldı: "uygun olmayan", "çok az uygun olan", "uygun olan", "çok uygun olan" ve "son derece uygun olan". Araştırmanın bulguları, küresel sıcaklık artışına bağlı olarak zeytin tarımının nereye kayacağını gösterdi.
2050 ve 2070 Yılına Dair Senaryolar
Ilımlı Senaryo
2050 yılı itibarıyla, Akdeniz kıyılarındaki "son derece uygun" zeytin yetiştirme alanlarının, "çok uygun" alanlara dönüşeceği öngörülüyor. En belirgin değişim Mersin ve çevresinde görülürken, Ege Bölgesi'nde ise Manisa'da zeytin tarımı için uygun alanların azalması bekleniyor. Karadeniz kıyılarında ise zeytin yetiştirme alanlarının artacağı tahmin ediliyor.
Kötümser Senaryo
Kötümser senaryoya göre, 2050'de Ege ve Akdeniz'deki "son derece uygun" alanlar daralacak. Ancak, Karadeniz kıyısında yeni zeytin yetiştirme alanlarının ortaya çıkması söz konusu. Bu durum, 2070 yılına gelindiğinde Türkiye genelinde zeytin yetiştirmeye "son derece uygun" alanların neredeyse yok olacağı anlamına geliyor.
İklim Değişikliğinin Zeytin Üretimine Etkisi
Prof. Dr. Ustaoğlu, sıcak hava dalgalarının ve artan kuraklıkların zeytin üretimini olumsuz etkilediğine dikkat çekerek, zeytinin soğuklama ihtiyacının karşılanamamasının zeytin rekoltesini olumsuz etkileyeceğini belirtti. Ustaoğlu, iklim değişikliğinin getirdiği sıcaklık artışları, su stresi ve hastalıkların zeytinciliği tehdit edeceğini vurguladı.
Yeni Habitat Alanları ve Yönetimi
Prof. Dr. Cürebal, zeytin tarımının yapılacağı yeni sahalarda toprak yönetiminde dikkat edilmesi gereken noktaları vurguladı. Toprağın fiziksel ve kimyasal özelliklerinin belirlenmesi gerektiğini söyleyen Cürebal, zararlılara karşı tedbirlerin alınmasının önemine dikkat çekti. Su kaynaklarının verimli kullanılması için damla sulama sistemlerinin benimsenmesi gerektiğini belirterek, bu durumun zeytin üretimiyle geçimini sağlayan aileler için hayati önem taşıdığını ifade etti.
