IKBY'deki Petrol Şirketlerine Yapılacak Ödemelerin Artışı
Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nde (IKBY) faaliyet gösteren uluslararası petrol şirketlerine yönelik ödemelerin artırılmasına yönelik Irak Meclisi'nin onayı, Türkiye'ye petrol ihracatının yeniden başlaması açısından kritik bir adım olarak öne çıkıyor.
2 Şubat'ta alınan kararla, IKBY'deki petrol şirketlerinin üretim maliyetlerini sübvanse etmek amacıyla belirlenen bütçe yasalardaki değişiklikler onaylandı. Bu kapsamda, bölgede çıkarılan her varil petrolün çıkarım ve taşıma maliyeti 16 dolar olarak belirlendi. Daha önce bu teklif 7,9 dolar olarak sunulmuş ancak düşük bulunarak reddedilmişti.
Irak-Türkiye Petrol Boru Hattına Dikkat
Alınan mutabakat sonrasında gözler, maliyet konusundaki anlaşmazlıklar nedeniyle yeniden faaliyete geçilmesi ertelenen Irak-Türkiye petrol boru hattına çevrildi. Irak Petrol Bakanı Hayyan Abdulgani, 4 Şubat'ta yaptığı açıklamada, IKBY petrolünün Irak Petrol Pazarlama Şirketi'ne (SOMO) teslim edileceğini belirtti ve petrolün Ceyhan Limanı’ndan ihraç edilmesi için Türkiye ile gerekli prosedürlerin yürütüldüğünü açıkladı. Bu durum, hattın faaliyete geçmesi yönündeki beklentileri artırmıştır.
İhracat Durdurmanın Ekonomik Etkisi
Türkiye ile Irak arasındaki petrol ihracatının durması 23 milyar dolar zarara yol açtı. Paris merkezli Uluslararası Tahkim Mahkemesi'nin 25 Mart 2023'te verdiği karar sonrasında, Irak’tan Ceyhan Limanı’na petrol akışı kesilmişti. Ayrıca, 6 Şubat’taki Kahramanmaraş merkezli depremler de hattın kullanımını olumsuz etkilemiştir.
Geleceğe Yönelik Değerlendirmeler
Avrupa Enerji Güvenliği İnisiyatifi Murahhas Üyesi Alberic Mongrenier, Bağdat'ın uluslararası petrol şirketlerine ödenecek miktarı artırmasının, Irak petrolünün Türkiye üzerinden yeniden sevkiyatı için önemli bir adım olduğunu belirtiyor. Ancak hala anlaşılması gereken bazı konular olduğunu vurguladı. Ayrıca, Irak'ın petrol ihracatının yeniden başlamasının, bölgedeki ekonomik baskıyı hafifleteceği öngörülüyor.
İlişkilerin İyileşmesi Beklentisi
İtalya’daki Ricerche Industriali ed Energetiche'de (RIE) enerji jeopolitiği ve piyasaları alanında araştırma görevlisi Francesco Sassi, Türkiye’ye petrol akışının yeniden başlamasının, Ankara-Bağdat arasındaki diyaloğun olumlu yönde gelişmesine katkıda bulunacağını ifade etti. Sassi, Irak’ın ekonomisinin petrol rezervlerinin daha verimli ve şeffaf bir şekilde yönetilmesi yoluyla istikrara kavuşturulmasının önemli olduğunu vurguladı.
