Kimyasallar ve İç Mekan Hava Kirliliği
Hacettepe Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü Başkanı Prof. Dr. Gülen Güllü, iç mekanlarda kullanılan kimyasalların insan sağlığı üzerinde ciddî sağlık riskleri oluşturduğunu belirtiyor. Özellikle sigara dumanı ve kimyasal temizlik ürünleri, hava kalitesini olumsuz etkileyen önemli kirleticilerdir.
Kimyasal Ürünlerin Sağlık Üzerindeki Riskleri
Purdue Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırma, oda kokusu ve parfüm gibi kimyasal ürünlerin, akciğerlerin derinliklerine kadar ulaşabilen zararlı nanoparçacıklar içerdiğini göstermektedir. Bu parçacıkların solunması, solunum sağlığında ciddi zararlara yol açabilecek yüksek konsantrasyonlara ulaşabiliyor.
Özellikle, ocakta pişirme yönteminin kullanılması da nanoparçacık salınımına yol açmakta; 1 kilogram yakıt, içten yanmalı motorlardan yayılan parçacık miktarına denk gelen 10 katrilyon parçacık yaymaktadır. Scientific Reports dergisinde yayınlanan bir çalışmada, evdeki konum ve havalandırma sisteminin iç mekan hava kalitesi üzerinde belirgin etkiler yarattığı kaydedilmiştir.
İç Mekan Kirleticileri ve Etkileri
Prof. Dr. Güllü, iç mekan hava kirliliğinin başlıca kaynaklarının, temizlik ürünleri, yemek pişirme gazları ve sigara dumanı olduğunu vurgulamaktadır. Bu kirleticiler zamanla birikerek iç ortamda hava kalitesini düşürmektedir. İç mekanlarda kullanılan birçok temizlik ürününün içinde zararlı organik çözücüler ve kanserojen maddeler bulunduğunu ifade eden Güllü, düzenli havalandırma ile kirliliğin azaltılmasını öneriyor.
Partikül Kirleticilere Dikkat
İç mekanlarda yakılan ocaklar, eksik yanma nedeniyle karbonmonoksit gibi zararlı maddelerin yayılmasına neden olabilmektedir. Hava kirleticileri arasında, PM1, PM2,5 ve PM10 gibi farklı boyutlarda partiküller bulunmakta olup, hiçbirinin sağlıklı bir seviyede solunmaması gerekmektedir. Bu partiküller, solunum problemlerine ve kardiyovasküler hastalıklara yol açabilmektedir.
Mantar ve Küf Riskleri
Nemli ortamlarda mantar ve küf oluşumu, sağlık için büyük tehditler oluşturur. Özellikle mutfak ve banyo gibi su buharının yoğun olduğu alanlarda dikkatli olunmalıdır. Güllü, iç mekanda mantar oluşumunun, astım ve Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) gibi sağlık problemlerini tetikleyebileceğini belirtmektedir.
Öneriler ve Önlemler
İç mekandaki hava kirliliği ile mücadele için; sigara içilmemesi, doğal temizlik ürünlerinin tercih edilmesi, düzenli havalandırma ve bazı bitkilerin kullanılması önerilmektedir. Ayrıca, klima filtrelerinin temizlenmesi ve bakımlarının yaptırılması, iç ortam hava kalitesinin iyileştirilmesine katkı sağlayacaktır.
