Hazine ve Maliye Bakanlığı Ağustos Bütçe Uygulama Sonuçlarını Açıkladı
Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ağustos ayına ilişkin merkezi yönetim bütçe uygulama sonuçlarını açıkladı. Veriler, hem aylık hem de Ocak-Ağustos dönemine ilişkin gerçekleşmeleri karşılaştırmalı olarak ortaya koyuyor.
Ağustos 2025: Giderler ve faiz dışı denge
Merkezi yönetim bütçe giderleri Ağustos 2024'te 820 milyar 314 milyon lira iken bu yılın aynı ayında yüzde 45,2 artışla 1 trilyon 191 milyar 367 milyon lira olarak gerçekleşti. Böylece 2025 yılında öngörülen 14 trilyon 731 milyar 14 milyon lira ödeneğin yüzde 8,1'i kullanılmış oldu.
Geçen yıl ağustosta 32 milyar 548 milyon lira olan faiz dışı açık, bu yılın ağustos ayında 276 milyar 436 milyon lira faiz dışı fazlaya dönüştü. Faiz hariç bütçe giderleri ise yıllık bazda yüzde 39,9 artışla 1 trilyon 11 milyar 636 milyon lira seviyesine çıktı; faiz hariç giderlerin bütçe ödeneklerine göre gerçekleşme oranı geçen yılın aynı ayındaki yüzde 7,4'ten bu ay yüzde 7,9'a yükseldi.
Ağustosta personel giderleri yıllık yüzde 31,9 artışla 303 milyar 78 milyon lira olurken, personel için öngörülen 3 trilyon 475 milyar 521 milyon lira ödeneğin yüzde 8,7'si kullanıldı. Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri yüzde 30,3 artışla 36 milyar 652 milyon lira oldu ve ilgili ödeneğin yüzde 8,4'ü harcandı.
Mal ve hizmet alım giderleri için öngörülen 1 trilyon 23 milyar 745 milyon lira ödeneğin yüzde 8,1'i kullanıldı; aylık gerçekleşme yüzde 49,9 artışla 83 milyar 305 milyon lira seviyesinde gerçekleşti. Cari transferler aylık bazda yüzde 48,8 artışla 449 milyar 363 milyon lira oldu ve ilgili ödeneğin yüzde 7,7'si kullanıldı.
Ağustosta 110 milyar 500 milyon lira sermaye gideri, 8 milyar 383 milyon lira sermaye transferi ve 20 milyar 354 milyon lira borç verme gideri kaydedildi. Faiz giderleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 85,2 artışla 179 milyar 732 milyon lira olarak gerçekleşti.
Bütçe gelirleri (Ağustos)
Merkezi yönetim bütçe gelirleri Ağustos 2024'te 690 milyar 720 milyon lira iken bu yılın aynı ayında yüzde 86,5 artışla 1 trilyon 288 milyar 72 milyon lira oldu. Bütçe tahminine göre gelirlerin ağustos gerçekleşme oranı geçen yılın aynı ayındaki yüzde 8,2'den bu ay yüzde 10,1'e çıktı.
Vergi gelirleri tahsilatı aylık bazda yüzde 99,5 artışla 1 trilyon 150 milyar 403 milyon liraya yükseldi; vergi gelirlerinin bütçe tahminine göre gerçekleşme oranı yüzde 10,3 olarak tespit edildi. Genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri yüzde 14,5 artışla 113 milyar 396 milyon lira seviyesinde kaydedildi. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 20 milyar 282 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 3 milyar 992 milyon lira olarak hesaplandı.
Vergi türleri itibarıyla Ağustos ayında yıllık değişimler şu şekilde gerçekleşti: gelir vergisi %80,7, kurumlar vergisi %1333,3, dahilde alınan KDV %64,1, ÖTV %47,8, BSMV %54,4, ithalde alınan KDV %26,7, damga vergisi %48,7, harçlar %66,9 ve diğer vergiler %32 artış gösterdi.
Ocak-Ağustos 2025 Dönemi
Ocak-Ağustos 2024 döneminde merkezi yönetim bütçe giderleri 6 trilyon 226 milyar 569 milyon lira iken bu yılın aynı döneminde yüzde 42,8 artışla 8 trilyon 891 milyar 201 milyon lira oldu. Böylelikle 2025 ödeneğinin 14 trilyon 731 milyar 14 milyon lira olan tutarının yüzde 60,4'ü kullanılmış oldu.
Faiz hariç bütçe giderleri ocak-ağustos döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 36,7 artışla 7 trilyon 465 milyar 442 milyon lira olarak gerçekleşti; faiz hariç giderlerin ödeneklere göre gerçekleşme oranı yüzde 58,4 olarak hesaplandı.
Söz konusu dönemde personel giderleri yüzde 34,7 artışla 2 trilyon 372 milyar 959 milyon lira olurken, bu kalem için öngörülen 3 trilyon 475 milyar 521 milyon lira ödeneğin yüzde 68,3'ü kullanıldı. Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri yüzde 32,6 artışla 286 milyar 503 milyon lira, ödeneğin yüzde 65,9'u düzeyinde gerçekleşti.
Ocak-Ağustos döneminde mal ve hizmet alım giderleri yüzde 49,3 yükselişle 576 milyar 608 milyon lira oldu ve ilgili ödeneğin yüzde 56,3'ü kullanıldı. Cari transferler yüzde 39,2 artışla 3 trilyon 350 milyar 694 milyon liraya çıkarken, ödeneklerin yüzde 57,6'sı kullanıldı. Bu dönemde 659 milyar 825 milyon lira sermaye gideri, 73 milyar 659 milyon lira sermaye transferi ve 145 milyar 194 milyon lira borç verme gideri kaydedildi. Faiz giderleri ise yüzde 86,6 artışla 1 trilyon 425 milyar 759 milyon lira olarak belirlendi.
Merkezi yönetim bütçe gelirleri ocak-ağustos döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 52 artışla 7 trilyon 983 milyar 566 milyon lira oldu (geçen yıl 5 trilyon 253 milyar 15 milyon lira). Bütçe tahminine göre gelirlerin ocak-ağustos gerçekleşme oranı 2024'te yüzde 62,3 iken bu yıl yüzde 62,4'e yükseldi.
Vergi gelirleri tahsilatı dönemde yüzde 56,1 artışla 6 trilyon 871 milyar 696 milyon liraya ulaşırken, vergi gelirlerinin bütçe tahminine göre gerçekleşme oranı yüzde 61,7 olarak kayıtlara geçti. Genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri yüzde 26,1 artışla 894 milyar 771 milyon lira oldu. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 168 milyar 982 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 48 milyar 117 milyon lira olarak belirlendi.
Ocak-Ağustos döneminde vergi türleri itibarıyla yıllık artışlar: gelir vergisi %93,2, kurumlar vergisi %68,5, dahilde alınan KDV %60,1, ÖTV %39,2, BSMV %68,1, ithalde alınan KDV %24,7, damga vergisi %54,7, harçlar %64,9 ve diğer vergi gelirleri %45,8 şeklinde gerçekleşti.
