Havayolu Gümrük Beyan Sistemi ile gümrük işlemlerinde dijitalleşme
SEDA TOLMAÇ - Ticaret Bakanlığınca, Esenboğa ve Sabiha Gökçen gümrük müdürlüklerinde pilot olarak devreye alınan ve ülke genelinde yaygınlaştırılması planlanan Havayolu Gümrük Beyan Sistemi (HGBS) ile uçakların yurt dışına gidiş ve gelişlerindeki gümrük işlemlerinin elektronik ortama taşınması hedefleniyor.
Projenin arka planı ve amaçları
AA muhabirinin Bakanlıktan edindiği bilgiye göre, teknolojideki hızlı ilerlemeler ile blokzincir ve yapay zeka gibi yeni nesil teknolojilerin gelişimi, gümrük süreçlerinde dönüşümü zorunlu kılıyor. Bakanlık, gümrük işlemlerini hızlandırmak, kolaylaştırmak ve sektör paydaşlarıyla entegrasyonu artırmak amacıyla gümrükte dijitalleşme çalışmalarına ağırlık veriyor. Bu amaçla yürütülen Havayolu İşlemlerinin Dijitalleştirilmesi Projesi kapsamında Havayolu Gümrük Beyan Sistemi geliştirildi.
Pilot uygulama ve elde edilen kazanımlar
HGBS'nin ilk pilot uygulaması geçen yıl Esenboğa Gümrük Müdürlüğü'nde, ikinci uygulama ise bu yılın başında Sabiha Gökçen Gümrük Müdürlüğü'nde başlatıldı. Sistemle, uçuşa ilişkin temel bilgiler ile mürettebat, yolcu ve taşınan eşya bilgileri elektronik ortama alındı; yolcu, kargo, yakıt ve ikramla ilgili belgeler de beyanlara eklendi.
Bu sayede HGBS ile işlemler anlık gerçekleştirilebiliyor ve her uçuş için daha önce gümrüğe ibraz edilmesi gereken ortalama 15 kağıt belge gerekliliği sona erdi. Fiziki belgelerin temini ve gümrüğe sunulması sırasında yaşanan süre kaybı ortadan kaldırıldı.
Yaygınlaştırma, entegrasyon ve mobil erişim
Uygulama esaslarını belirleyen genelgenin yayımlanmasıyla sistemin öncelikle Antalya ve İstanbul, ardından ülke genelindeki tüm havalimanlarında devreye alınması planlanıyor. Ayrıca proje kapsamında uçak iniş-kalkış saatlerine ilişkin DHMİ ile elektronik veri değişimi sağlanacak, geçici depolama yerlerine giriş-çıkış işlemleri otomatiklaştırılacak ve beyan ile gümrük süreçleri mobil uygulama üzerinden sorgulanabilecek.
Beklenen etkiler
Projenin tüm aşamaları tamamlandığında, elektronik veri değişimi ile hava yolu gümrük işlem süreçlerinin sadeleştirilmesi, hava yolu firmaları ve ihracatçıların uluslararası rekabet gücüne katkı sağlanması ve ülkenin dış ticaret kapasitesinin artırılması hedefleniyor.
